Papierfabrikant investeert in miscanthus als vezelbron

Achtergrond Akkerbouw Haijo Dodde 01 nov 2022 om 15:30uur

Door over te stappen van op houtgebaseerde vezels naar miscanthus als verse vezelbron verkleint de Duitse papierfabrikant Wepa zijn ecologische voetafdruk met 65 procent. Dat zei procestechnoloog Erik van Hoof van Wepa onlangs bij de presentatie van de nieuwe productlijn BlackSatino Greengrow voor hygiënepapier. In het Zeeuwse Westdorpe werden klanten van de fabrikant bijgepraat over de nieuwe grondstof.

Papierfabrikant+investeert+in+miscanthus+als+vezelbron

Van Hoof omschrijft miscanthus als supergewas. 'De jaarlijkse productie van vezels en dus cellulose is 30 procent hoger dan de vezelproductie van bossen. Ook wordt vier keer zoveel CO2 vastgelegd. Wij vinden het bovendien belangrijk dat miscanthus lokaal wordt geteeld om ook de impact van transportbewegingen te beperken.'

De aanzet voor gebruik van miscanthus in de papierindustrie komt van het bedrijf Cradle Crops dat zich bezighoudt met de teelt en toepassingen van biobased gewassen. Samen met toenmalig papierfabrikant Van Houtum in het Limburgse Swalmen is in 2014 een pilot gestart met het idee om de productie geleidelijk op te schalen.

Verduurzaming

Na de overname van Van Houtum heeft Wepa vanaf 2017 het miscanthusproject voortgezet, ook met het besef dat hiermee een belangrijke stap is te zetten in de verduurzaming van het productieproces. Voorheen werd dat vooral gezocht in hergebruik van oud papier, maar de beschikbaarheid daarvan wordt steeds schaarser.

Vanaf jaar drie oogsten we ongeveer 15 ton biomassa per hectare

Filip Baecke, oprichter Cradle Crops

Consumenten zijn positief over de kwaliteit van het toiletpapier en de schoonmaaktissues gemaakt van miscanthus, meldt Van Hoof. 'Het papier is sterk, zacht en heeft een goed drogend vermogen. Omdat het papier beigekleurig is, hoeven we bovendien niet chemisch te bleken.'

Lignine

Naast cellulose voor het maken van papier komt bij de ontsluiting van de vezels van miscanthus lignine vrij. Dit is een soort brandstof die volgens de procestechnoloog voor andere industrieën interessant kan zijn om minder afhankelijk te zijn van fossiele bronnen. 'Uiteindelijk wordt bijna niets van het geoogste miscanthusgewas weggegooid ofwel een prachtig voorbeeld van cradle to cradle.'

Vorige week kondigde Wepa aan de verwerking van miscanthus flink op te schalen de komende jaren. Daarvoor wordt fors geïnvesteerd in een nieuwe productielijn in Swalmen. Uiteindelijk is het de verwachting dat voor de aanvoer van grondstof voor deze papierfabriek 1.000 hectare miscanthus nodig zal zijn.

Langjarige contracten

Cradle Crops gaat dit teeltareaal de komende zes tot zeven jaar vastleggen in bij voorkeur Zeeland en Noord-Brabant. Projectmanager Floris van Tilburg zegt dat akkerbouwers voor de miscanthusteelt langjarige contracten kunnen tekenen.

'We gaan uit van nettocontractprijzen van nu zo'n 1.400 euro per hectare. De teler stelt daarvoor zijn grond beschikbaar, wij verzorgen de oogst, de afzet en de opslag van het geoogste product. Wij streven ernaar dat miscanthus voor akkerbouwers financieel minimaal hetzelfde moet opbrengen als wintertarwe.'

Twintig jaar

Oprichter van Cradle Crops is de Zeeuwse akkerbouwer Filip Baecke. Hij is een van de pioniers van de teelt van miscanthus in Nederland. Volgens Baecke kan het gewas wel twintig jaar oud worden. 'Vanaf jaar drie oogsten we met een aangepaste maishakselaar gemiddeld 15 ton biomassa per hectare. Dat gebeurt in april. Dan is het gewas optimaal droog en helemaal kaal.'

Baecke zegt dat hij via een fabrikant van vezelplaten in 2008 met miscanthus in aanraking kwam. 'Die werkte toen vooral met vlasvezels, maar had problemen met aanvoer van voldoende product. Op zijn verzoek ben ik een hoekje miscanthus gaan uitproberen.' Nu teelt hij op zijn verder traditionele akkerbouwbedrijf in Westdorpe 25 hectare miscanthus.

'Ik ben altijd op zoek geweest naar een extra gewas en pak graag zaken op die anderen nog niet doen. Verder ben ik getriggerd door het idee van het produceren van schone en groene grondstoffen voor industriële toepassingen', licht de ondernemer toe.

Minder courante gronden

Volgens de akkerbouwer is miscanthus een prima gewas voor minder courante gronden. 'Verder zie ik mogelijkheden in het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid om de teelt op te nemen als een ecoregeling.'

Al in 2010 is Baecke gestart met Cradle Crops als aparte bv voor de afzet en de promotie van vooral miscanthus. 'Het doel is om het gewas voor hoogwaardige toepassingen in de markt te zetten. Dat maakt het nog interessanter om de teelt op te pakken.'

• Lees ook: Miscanthus is serieus alternatief voor papierindustrie

De stap van Wepa om grootschalig miscanthus te gaan verwerken, bewijst het potentieel, vindt de akkerbouwer. 'Er is absoluut een markt. Kijk maar naar de bouw, maar er zijn nog meer voorbeelden. Als we uiteindelijk ook nog een mooie beloning ontvangen voor de opslag van CO2, dan zou dat helemaal de kers op de taart zijn.'

'Hele keten is hier inmiddels bij betrokken'

Het feit dat papierfabrikant Wepa zijn klanten uitgebreid informeert over miscanthus, ziet Cor van Oers, projectleider biobased bij Delphy, als een mijlpaal. 'Het bewijst dat deze ontwikkeling niet meer experimenteel is, maar dat de hele keten van fabrikant tot de papierverkopers er inmiddels bij betrokken is.' Van Oers is namens Delphy verbonden aan de Biobased Innovation Garden op proefboerderij Rusthoeve in Colijnsplaat. Al in een vroeg stadium had hij contact met Filip Baecke van Cradle Crops over toepassingsmogelijkheden van miscanthus. 'Mooi dat de inspanningen van Cradle Crops worden beloond.'