Grassa-directeur: 'Grasraffinage kan helpen stikstofuitstoot terug te brengen'

Hoe bedoelt u dat?

'Met grasraffinage pak je het stikstofprobleem twee keer bij de bron aan. Door eiwit te winnen uit gras kan de import van soja omlaag, waardoor je ook minder stikstof importeert. En een koe gaat met ontsloten gras efficiënter om dan met vers gras, waardoor deze minder stikstof uitstoot.'

In het kader van de gebiedsgerichte aanpak is grasraffinage een serieuze optie om de stikstofuitstoot af te toppen

Rieks Smook, directeur Grassa

Grasraffinage startte met een proef in het noorden van Nederland. Hoe liep dat?

'In het begin is geprobeerd een mobiele machine te ontwikkelen waarmee het gras op het boerenerf kan worden verwerkt. In 2020 is die proef afgerond. Belangrijkste conclusie van het onderzoek is dat de capaciteit van een mobiele installatie te beperkt is om van het raffineren van gras een efficiënt businessmodel te maken.'

Waarom toch doorgaan met grasraffinage?

'Gras is een gewas met veel potentie. Het produceert per hectare 2,5 keer meer eiwit dan soja. De koe zet 30 procent van het graseiwit om in melk en vlees. Dat betekent ook dat 70 procent verdwijnt met de mest. Dat kan veel efficiënter. Onze overtuiging is dat met grasraffinage gras naar een hoger plan wordt getild.'

Hoe werkt grasraffinage?

'Met grasraffinage wordt de grasstructuur ontsloten en de celinhoud eruit geperst. Het proces opent 90 procent van de cellen, een koe krijgt maar 70 procent open. En het onttrekt circa 50 procent van het eiwit, het oplosbare onbestendige deel, uit het gras. In het ontsloten gras blijft het bestendige eiwit achter.

'Als in het rantsoen 60 procent van het ruwvoer wordt vervangen door ontsloten gras, blijft de melkproductie op peil terwijl de stikstofemissie van de koe omlaaggaat. Op de Dairy Campus in Leeuwarden loopt een proef om dat in de Nederlandse context te staven.

'Daarnaast doet komende winter een groep van zeven boeren uit onder andere het Netwerk Praktijkbedrijven en het programma Koe en Eiwit praktijkervaring op met het voeren van ontsloten gras. We zijn ons er heel goed van bewust dat ontsloten gras eerst nog wel geaccepteerd moet worden als ruwvoer.'

Welke producten ontstaan door grasraffinage?

'Door gras te persen, verhitten – de temperatuur is 70 graden na het persen – en filteren ontstaat ontsloten gras, graseiwit, prebiotisch suiker en een plantaardige meststof.'

Welke bijdrage gaat dat leveren aan de stikstofreductie?

'Door het eiwit in het gras te verlagen en een efficiëntere benutting van het overgebleven bestendige eiwit door de koe, verwachten wij een reductie van het ammoniakgehalte in de mest met 30 procent. Het gewonnen graseiwit is een lokaal alternatief voor soja. Daarmee kan de import van soja omlaag. De stikstofreductie realiseren we dus aan de bron.'

Hoe groot worden de intallaties?

'In het Limburgse Afferden staat nu een proefopstelling die 3 ton vers gras per uur verwerkt. We werken toe naar commerciële installaties die 32 ton per uur kunnen verwerken. Dat komt overeen met 2 hectare. Ons streven is dat in 2030 in iedere provincie een fabriek staat met een capaciteit van 32 ton per uur.'

Hoe komt Grassa aan het gras daarvoor?

'Bij grasraffinage wordt gewerkt met vers gras. Om 32 ton per uur per installatie vol te zetten, is voor een seizoen 1.200 hectare nodig waarbij alle sneden worden verwerkt. Dat gras kan komen van melkveehouders, maar ook van akkerbouwers. Per installatie zoeken wij uiteindelijk tachtig tot honderd veehouders die met een kwart van hun areaal willen meedoen.'

Hoe ziet het verdienmodel voor de veehouder eruit?

'Ons staat het grasdrogerijmodel voor ogen. Een veehouder produceert gras dat wij kosteloos omzetten in ontsloten gras, dat de veehouder weer terugkrijgt. Daarnaast krijgt de veehouder een deel van de waarde van het eiwit uitbetaald.

'En dat wordt serieus geld wanneer graseiwit in de voeding van mensen wordt toegepast. Naast de opbrengst van het graseiwit bespaart de melkveehouder op krachtvoer, mestafzet en investeringen in stalaanpassingen om de emissie omlaag te brengen.'

Maar zover is het nog niet?

'Nee. Wij schaken op dit moment op best veel velden. Het streven is dat in 2024 de eerste faciliteit die 32 ton per uur verwerkt is gerealiseerd. Wij zijn bezig met de financiering daarvan. Daarnaast zoeken we een geschikte locatie in een grasrijk gebied en een plek waar stikstofruimte is om te bouwen. Het liefst bij een grasdrogerij of loonwerker.

'We zijn ook intensief op zoek naar partners. Loonwerkers die de logistiek van het gras willen doen, maar ook bedrijven in de food- en feed-industrie voor de afzet van de producten die wij maken door gras te ontsluiten. Denk naast voeding ook aan hokverrijking voor varkens of strooisel voor konijnen.'

Hoe reëel zijn de plannen van Grassa?

'Wij zijn ambitieus, dat klopt. Maar in het kader van de gebiedsgerichte aanpak is grasraffinage een serieuze optie om de stikstofuitstoot af te toppen. Voor komende winter staan hiervoor gesprekken gepland met alle provincies.

'Bovendien is grasraffinage een van de weinige oplossingen voor het stikstofprobleem die de boer een extra verdienmodel oplevert. Met zoveel rijkdom onder onze voeten ben je toch een rund als je dat niet ontsluit?'