Grassa zoekt boeren voor grasverwaarding

Nu nog is Nederlands gras grotendeels bestemd voor koeien, de enige die het gewas met hun meerdere magen kunnen verteren. Vee met één maag, zoals varkens, kippen en mensen, kan dat niet. Dat vult de behoefte aan eiwitten op een andere manier in. Als het aan algemeen directeur Rieks Smook van Grassa ligt, komt daar verandering in.

De Limburgse start-up experimenteert al een aantal jaar met de bioraffinage van gras. In de proeffabriek in het Limburgse Afferden wordt vers gras verwerkt tot hoogwaardige producten. 'We scheiden verschillende componenten uit gras, omdat ze apart meer waard zijn. En dat biedt veel voordelen: voor het milieu, maar zeker ook voor de boeren', denkt Smook.

Inmiddels is het bedrijf zo ver dat het voorzichtig de markt wil betreden. Daarvoor gaat het op zoek naar melkveehouders en akkerbouwers die mee willen doen. 'We zijn op zoek naar een geschikte locatie in een grasrijk gebied in Nederland.'

Ontsloten gras

Grassa wil vers gras ophalen bij boeren. In eerst één en later wellicht meerdere kleine, regionale fabrieken wordt het verse gras eerst gekneusd en geperst, zodat het sap wordt gescheiden van de vezels. De vezels, met een deel van de in het gras aanwezige en voor koeien uitermate geschikte bestendige eiwitten, worden luchtdicht verpakt in balen.

Deze gaan terug naar de boer. 'We halen uit het aangeleverde gras onder andere suikers en onbestendige eiwitten. Dat zijn ingrediënten die de koe toch al grotendeels verspilt door het als stikstof en fosfaat uit te stoten met de mest', weet Smook.

De boeren krijgen dus feitelijk ontsloten gras terug. Dat voert veel efficiënter dan normaal ingekuild gras. 'We hebben de onbestendige eiwitten eruit gehaald, waardoor de stikstofbenutting ten opzichte van gewoon kuilgras 30 procent beter is. Het product dat boeren in balen terugkrijgen, zorgt voor 30 procent minder ammoniak. Maar ook voor 30 procent minder fosfaat en 15 procent minder methaan. Dat alles zonder dat de melkproductie erop achteruitgaat.'

Eiwitconcentraat

De tweede hoofdstroom die na de graspersing ontstaat, is het sap: eiwitconcentraat dat wel wat weg heeft van een spinaziesmoothie. Met het sap komt een deel van de nutriënten mee, zoals suikers, onbestendige eiwitten en mineralen. Het sap wordt verder verwerkt, onder andere door met verhitting de eiwitten af te scheiden en te concentreren.

Hierdoor ontstaat het tweede eindproduct: een groene koek die liefst 50 procent eiwit bevat. 'Dit eindproduct is eetbaar voor mensen, maar de regels zijn zo dat dit nu nog niet mag. Daarom richten we ons met dit product in eerste instantie op de veevoerindustrie', stelt Smook. Hij verwacht binnen nu en vijf jaar ook groen licht voor humane consumptie.

Het eiwitconcentraat dat Grassa maakt, kan veel soja vervangen, wat de CO2-voetafdruk fors omlaag brengt. 'Sterker nog, door het opdelen van het gras en het voeden van zowel koeien als varkens van hetzelfde gras, kunnen we anderhalf keer meer monden voeden. Met humane consumptie erbij kunnen we zelfs twee en een half keer zo veel monden voeden.'

Vierkantsverwaarding

Kortom, Grassa werkt hard aan de vierkantsverwaarding van gras. Want ook de vloeistof die overblijft, krijgt een bestemming. Het product is misschien wel het beste te vergelijken met de 'wei' die overblijft bij het verwerken van melk tot kaas. Hieruit komt het derde eindproduct: een prebiotische suiker die goed is voor de darmen.

'Een soort van Yakult, maar dan voor dieren en op termijn wellicht ook voor mensen', geeft Smook aan. De vierde stroom die uit het gras komt, is een plantaardige, mineraalrijke meststof. Hij bestempelt gras daarmee als een ondergewaardeerd gewas met 'enorme potentie'. Verder is er de noodzaak om te komen tot een serieuze verlaging van de stikstof-, fosfaat- en methaanuitstoot. Dat kan met ontsloten gras.

Tegelijkertijd is de markt op zoek naar een alternatief voor soja. Met gras heb je met graseiwitconcentraat een fantastisch alternatief, want de eiwitopbrengst per hectare ligt 2,5 keer hoger dan van soja. Bijkomend voordeel is dat je gras overal kunt verbouwen. Je hebt dus een geweldig lokaal alternatief voor de import van eiwit in handen, met een 80 procent lagere CO2-footprint en een beter aminozurenprofiel.'

Emissiearme melkstroom

Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit ziet wel potentie in het project. Smook hoopt dan ook op een faciliterende en stimulerende rol van de overheid. Grassa probeert ondertussen boeren en andere partijen te overtuigen. Zo praat hij met zuivelcoöperaties over eventuele participatie. Een emissiearme melkstroom op basis van 'milieuvriendelijk gras' kan voor zuivelondernemingen interessant zijn.

Grassa hoopt in 2023 dan te starten met een eerste groep grasboeren rondom een regionale grasraffinagefabriek. Over een concreet businessmodel gaat hij graag het gesprek aan met boeren. De melkveehouders krijgen uiteraard betaald voor het geleverde graseiwit. Voor de verwerking van gras moet worden betaald.

Een andere mogelijkheid is om het gras kosteloos te raffineren en de winst uit de tweede stroom, de groene eiwitkoek, te delen met boeren. 'Over hoe we het uiteindelijk precies invullen, gaan we graag in gesprek met geïnteresseerde boeren en partijen', besluit Smook.