Onzekerheid emissiereductie op alle fronten

'Wij waren een van de laatsten die de melkstal nog traditioneel mochten bouwen. Tot 2028 zijn we gevrijwaard van verplichte aanpassingen van het stalsysteem. Wij zijn PAS-melder, dus als het goed is wordt onze stal gelegaliseerd', vertelt Ronald Raats van melkveebedrijf Potters-Elst in Moerstraten.

'Maar daarna moeten we weer verder en welk systeem kies je dan? Het jongvee staat op een andere locatie. Daar zijn we gebonden aan de deadline van de provincie. Geen idee wat we daar moeten gaan leggen', vervolgt de Brabantse ondernemer. Hij is een van de duizenden melkveehouders die in onzekerheid verkeren. Was het al niet door de Brabantse regelgeving en deadline, dan wel door de recente uitspraak van de Raad van State.

'Als die vloeren, die erkend zijn en op de Regeling ammoniak en veehouderij (Rav)-lijst staan, alsnog afgekeurd worden door een rechter, weet je als ondernemer toch ook niet meer waarvoor je moet kiezen?', zegt Raats. 'Voor jongvee is er sowieso nog geen erkend stalsysteem. Voor die stal zullen we een vloer die in de melkveehouderij wordt gebruikt moeten ombouwen. We hebben vorige week nog de wethouder van de gemeente Roosendaal over de vloer gehad. Maar die weet al helemaal niet hoe of wat.'

Raats vindt de hele gang van zaken bijzonder en voor buitenstaanders niet meer te volgen. 'De vloeren waar het nu om gaat hebben een proefstalstatus gekregen. Daar zijn allerlei berekeningen op losgelaten en de werking is door onafhankelijke instanties beoordeeld. Dan krijgen ze een erkenning met een plek op de Rav-lijst en blijkt het toch onvoldoende. Dat is al vreemd, maar het is nog steeds niet duidelijk wat er dan moet worden aangepast. Het geeft een hoop gedoe, onduidelijkheid en onzekerheid.'

Omgevingsdienst past

Daar is Paul Balemans, specialist melkveehouderij bij ZLTO Advies, het grondig mee eens. 'Niemand weet hoe nu verder. Sterker nog, ik sprak mensen van de omgevingsdienst en die hebben ook geen idee. Ze doen voorlopig helemaal niets en zijn vooral aan het bedenken hoe ze met de uitspraak van de rechter om moeten gaan. Er liggen ook nog vergunningen voor die bewuste vloeren ter beoordeling op hun bureaus.'

De vloersystemen waar de Raad van State uitspraak over deed, zijn de typen A1.13 en A1.28 op de Rav-lijst. Oftewel de Ecovloer en de Meadowfloor. Vooral de eerste wordt al veel toegepast, weet Balemans. 'Minimaal de helft van de emissiearme vloeren die al in gebruik zijn in Nederland, bestaat uit de twee vloeren waar het in de uitspraak over gaat. Het zijn de meest gebruikte vloeren in de melkveehouderij om ammoniakvorming in te dammen.'

Al voor de uitspraak was er discussie over de daadwerkelijke uitstoot van de diverse vloeren, geeft Balemans aan. 'Een melkveehouder kreeg uiteindelijk toch een ontwerpbeschikking voor dit systeem, onder de voorwaarde dat hij vaker mest moest gaan schuiven dan het leaflet voorschrijft. Bovendien hielp het dat zijn ureumgetal onder het gemiddelde lag.'

Intern salderen is van tafel

De ZLTO-adviseur ziet om zich heen dat iedereen elkaar vragend aankijkt. 'Klanten weten het echt niet meer. Dat was in Brabant al aan de hand en het wordt alleen maar erger. Met een emissiearme vloer kon je intern salderen zodat je ruimte had om meer koeien te houden. Die optie is er nu voorlopig niet meer. De grote vraag is wat er gebeurt met de andere emissiearme stalsystemen.'

Die vrees deelt Ruud Verkoijen. Als advocaat Milieu en Omgeving bij Goorts+Coppens volgt hij de ontwikkelingen op de voet. Hij heeft enkele cliënten met de ter discussie staande vloeren. 'De gevolgen van de uitspraak zijn nog niet helemaal duidelijk. De Raad van State vindt dat er te veel onzekere factoren zijn bij het bepalen van de emissie. Dat gaat om zaken als voer, vloeroppervlakte en ventilatie. Die onzekerheid wil de rechter zoveel mogelijk wegnemen. Die bal ligt nu dus bij de omgevingsdiensten.'

Geen sjoemelsoftware

Helemaal uit de lucht valt de uitspraak voor de advocaat niet. 'Er waren al de nodige uitspraken over dit onderwerp gedaan door de rechtbanken. Daarom had ik niet verwacht dat de Raad van State anders zou oordelen. Anderzijds wordt in de agrarische sector vaker met forfaitaire normen gewerkt. Als een soort gulden middenweg omdat elk bedrijf altijd net iets anders is. Dat zijn overigens grondig onderbouwde normen waarbij ze niet over één nacht ijs gaan. Het is bepaald geen sjoemelsoftware.'

Daarom vindt Verkoijen deze uitspraak ook zo jammer. 'Het geeft een hoop onzekerheid en discussie. Alles moet weer opnieuw doorgerekend worden. Zo wordt het nog vaster in beton gegoten. Dat gaat wel heel ver. We schieten door.'

Verkoijen denkt dat het in deze kwestie net zo zal gaan als bij de rechtszaak omtrent de geurhinder. 'Dat je op bedrijfsniveau op basis van in te voeren variabelen, zoals ureumgetal en bevuild vloeroppervlak, een berekening van de te verwachten emissie moet maken. Ik verwacht dat het zo zal gaan.'