Varkenshouders switchen van zesduizend varkens naar zonnepark

In 2008 diende varkenshouder René Schepers uit Voorst met zijn collega's André Hebinck, eveneens uit Voorst, Leo Damsteegt uit Megchelen en een varkenshouder die inmiddels is gestopt een plan in bij gemeente Oude IJsselstreek. Ze wilden een nieuwe vleesvarkenshouderij met zesduizend vleesvarkens beginnen aan de Laarstraat in Vethuizen.

'Op dat plan kwamen wel 120 bezwaren binnen, die leidden tot lange procedures en rechtszaken. Maar we hebben toch alle vergunningen gekregen', zegt Schepers. De varkens zijn er nooit gekomen, want het drietal heeft de nieuwe varkenshouderij in Duitsland gevestigd.

Voedselbos

In 2015 zag Lies Visscher van stichting Leven met de Aarde in Etten dat het 5,7 hectare grote perceel van de varkenshouders te koop stond. Ze hield drie informatiebijeenkomsten om in plaats van een megastal een voedselbos op te richten. Na de laatste bijeenkomst op 30 juni belde de makelaar Visscher dat de grond niet meer te koop was.

De makelaar zei dat de varkenshouders zich wilden beraden over een nieuwe bestemming, omdat de aankoop en het verkrijgen van de vergunningen veel geld hadden gekost. Visscher vroeg Schepers of hij met zijn collega's wilde overleggen om de grond voor iets anders te bestemmen dan intensieve veehouderij. Dat bleek op dat moment een stap te ver voor hen.

Wonder

'Kennelijk was de tijd nog niet rijp voor landbouw in de vorm van een voedselbos', zegt Visscher. 'Maar ik ben doorgegaan met het verspreiden van argumenten tegen industriële veehouderij. Wat er nu is gebeurd, ervaar ik als een wonder.'

Begin 2022 belde Schepers Visscher met het plan voor Park het Laar met op 1,7 hectare een zonnepark en behoud van de agrarische bestemming voor de andere 4 hectare, met onder andere een voedselbos, bloeiende akkerranden en wandelpaden.

180 graden gedraaid

Schepers: 'Je kunt wel zeggen dat we 180 graden zijn gedraaid. We zagen in dat we meer kans op positieve reacties uit de omgeving hadden als we het bouwblok op ons grondstuk zouden gebruiken voor duurzame, hernieuwbare energie, waarmee we nog iets kunnen verdienen, en de rest voor landschapsontwikkeling.'

Schepers is blij met de medewerking die hij en zijn collega's hebben gekregen van gemeente Oude IJsselstreek. Conny Huijskes, beleidsadviseur klimaat en duurzaamheid, zegt dat het zonnepark past bij de gemeentelijke doelstellingen voor de energietransitie door opwekking van duurzame elektriciteit met wind en zon.

Gemeentelijk beleid

In 2019 heeft de gemeenteraad bepaald dat er in totaal 60 hectare aan zonnevelden in de gemeente mag komen en beleid gemaakt over locaties en voorwaarden. Park Het Laar is een van de plannen die daarbij aansluiten.

Volgens Huijskes ziet iedereen het belang van duurzame energie in, maar deinzen velen terug als een project te dichtbij komt. Ze krijgt vaak te horen dat zonnepanelen op daken zouden moeten komen, maar wat haar betreft is het en-en. 'Het ene zonneveld is het andere niet en de nuance zoeken is beter dan een zwart-witbenadering.'

Breed draagvlak

De gemeente is blij dat de drie varkenshouders over hun plannen voor Park het Laar hebben overlegd met de omwonenden en daardoor een breed draagvlak hebben gecreëerd. De omgevingsvergunning ligt nu ter inzage bij de gemeente. Bij de inrichting van het park is de gemeente niet direct betrokken, maar zij kan wel adviseren bij bijvoorbeeld het aanvragen van subsidies en als gesprekspartner optreden voor de inrichting van het park.

Op 6 juli is stichting Park het Laar opgericht. In het bestuur zitten de drie eigenaren, twee burgers en drie andere boeren. Een van hen is Jurgen Kempers, die in Vethuizen naast een melkveehouderij met 65 koeien een minicamping, de Kemperplas, met 25 ruime plekken heeft.

Meer recreatiemogelijkheden

'Ik ben blij dat de plannen voor de zesduizend vleesvarkens van de baan zijn. Ik zie het herstel van de oorspronkelijke biotoop als een verrijking voor de omgeving en de wandelpaden als een uitbreiding van de recreatiemogelijkheden voor onze gasten', zegt Kempers.

De ondernemer staat open voor de verschillende meningen en ideeën in het gemêleerde bestuur. Zo lijkt een voedselbos hem goed voor de biodiversiteit, maar verwacht hij niet dat het veel voedsel op zal brengen.

Cursus voedsellandbouw

Schepers, die voorzitter is van het bestuur, vond voedselbossen tot voor kort nogal zweverig, maar staat wel open voor mensen met een andere denkwijze. Hij brengt dat in de praktijk door een cursus voedselbosbouw te volgen. 'Wie weet gaat dat naast de zonnepanelen nog wel iets opbrengen.'

Visscher, een van de burgers in het bestuur, hoopt dat het mogelijk is om de zonnepanelen op hoogte te plaatsen, zodat daaronder bijvoorbeeld plaats is voor een visvijver, zachtfruitteelt of kippen. 'Ik zie de oprichting van de stichting als een keerpunt en hoop dat dit initiatief navolging krijgt op andere plaatsen.'