Jos Keijzers: 'Lupineteelt is in alle opzichten pionieren'

Jos en Lea Keijzers uit het Brabantse Liessel deden vorig jaar voor het eerst ervaring op met de teelt van lupine. 'We besloten te gaan experimenteren met dit eiwitgewas, omdat we ons bouwplan willen omgooien. Nu telen we nog voornamelijk mais voor onze melkgeiten, maar op termijn gaan we stoppen met deze bedrijfstak', zegt Jos Keijzers.

'Dan willen we onze grond niet verkopen of verhuren, maar andersoortige en onderscheidende gewassen gaan telen onder meer om de variatie aan gewassen in het landschap te behouden en de biodiversiteit en bodemkwaliteit te versterken. De lupineteelt past perfect in dit plaatje en vormt een mooie aanvulling op ons rotatieschema. Maar eenvoudig is de teelt niet.'

Schimmelproblemen

Vorig jaar ging de volledige oogst van Keijzers namelijk verloren als gevolg van schimmelproblemen en een hoge onkruiddruk. Dit jaar staat de lupine op de percelen van de Brabander er beter bij. De verwachting is dat in september in ieder geval lupinebonen kunnen worden geoogst.

'We hebben nu gecertificeerd zaaizaad, dat vrij is van de Anthracnose-schimmel, en ook de problemen met onkruid zijn minder groot dan vorig jaar. We hopen de lupinebonen straks te kunnen afzetten via het project 'LuPeel'. Het telen van lupine is pionieren, in alle opzichten', vindt de teler.

Innovaties stimuleren

Het initiatief 'LuPeel', waarbij Keijzers is aangesloten, is in 2019 opgezet vanuit een samenwerking tussen Henk Kerkers van Bijzonder Brabants en Innovatiehuis de Peel. Deze netwerkorganisatie, die actief is in zes Brabantse Peelgemeenten, richt zich op het stimuleren van innovaties in onder meer de agrarische sector.

'Kerkers vroeg of we konden helpen om de lupineteelt verder op de kaart te zetten in de Peel. Van grond tot mond, dus van teelt tot afzet. Dit betekent dus ook dat we samenwerking zoeken met veel partijen: op het teeltvlak, op het gebied van onderwijs en onderzoek en in de keten', zegt projectleider Liza Simons van Innovatiehuis de Peel.

Nieuwe rotatieteelten

'Het initiatief wordt nu ondersteund vanuit het project 'Verbonden Peelproeftuinen voor Slimme Rotatieteelten', waarin nieuwe rotatieteelten voor zandgronden worden ontwikkeld. Nieuwe gewassen, zoals lupine en veldboon, spelen hierin een sleutelrol', zegt Simons.

'In dit project werken partijen uit de regio's Noordoost-Brabant, Zuidoost-Brabant en Limburg samen. Hieronder zijn ook de LLTB en AgriFood Capital. 'LuPeel' is dus echt een provincieoverschrijdend project, gericht op de Limburgse en Brabantse Peel. De zandgronden in de Peel lenen zich perfect voor de lupineteelt', vindt de projectleider.

Bodemkwaliteit

Volgens Simons is lupine ook om andere redenen interessant voor boeren in de Peel. Zo is dit gewas goed voor de bodemkwaliteit. 'Ook komt dit gewas de biodiversiteit ten goede. Lupine trekt in de bloei veel insecten aan en past goed in een rotatieplan', legt zij uit.

'Daarnaast is het een eiwitrijk gewas. Het sluit perfect aan bij de onlangs ondertekende Green Deal Eiwitrijke Gewassen en de Bean Deal, gericht op het stimuleren van de teelt en consumptie van eiwitten van Nederlandse bodem.'

Zeven telers zijn aangesloten bij het project 'LuPeel', die samen 10 hectare lupine telen. Ook wordt lupine geteeld op de PPO-locatie in Vredepeel, de proeflocatie van AgroProeftuin de Peel in Zeeland en op het voormalige Floriadeterrein in Venlo.

Gewasgroepen

'Om meer kennis te vergaren over de teelt en de opbrengst per hectare te verhogen, worden telers begeleid in gewasgroepen. Hierbij werken we samen met het Louis Bolk Instituut en Wageningen University & Research. Hopelijk haken er nog meer telers aan, zodat we een verdere groei van de lupineteelt in de Peel kunnen bewerkstelligen', zegt de projectleider.

Vanuit het project 'LuPeel' wordt ook geprobeerd om een afzetketen op te zetten voor het product van de aangesloten telers. Dit gebeurt op diverse manieren. 'Samen met productontwikkelaars, hogescholen als de HAS Hogeschool en Avans Hogeschool en een koksopleiding kijken we bijvoorbeeld welke recepturen en producten kunnen worden ontwikkeld met lupine', zegt Simons.

'Ook leggen we contacten met fabrikanten en producenten, die deze producten kunnen gaan maken. Dit jaar willen we knopen doorhakken over welke producten op basis van lupine we in de markt gaan zetten. Er is veel belangstelling van marktpartijen om aan de slag te gaan met eiwit van eigen bodem. Hierdoor heeft lupine ook de potentie om een goed verdienmodel op te leveren voor boeren.'

Korte keten

'Om de lupineteelt in Nederland rendabel te maken, moet onze lupine fors meer opleveren dan buitenlands product. Om dat te realiseren, is een korte keten belangrijk', vindt Keijzers.

'Daarnaast rijst de vraag hoe we die hogere prijs kunnen rechtvaardigen. Is alleen het feit dat je een eiwitgewas teelt en daarmee de bodemkwaliteit en biodiversiteit stimuleert voldoende? Of moet je als teler ook op andere vlakken een stap extra zetten, je bedrijfsvoering aanpassen? Die discussie moeten we nog met elkaar voeren.'