LTO schuift Elbert Dijkgraaf naar voren als bemiddelaar

Wat LTO betreft omvat de opdracht van de bemiddelaar het in kaart brengen van de standpunten van betrokkenen om tot oplossingen met draagvlak te komen. 'De inhoud is daarbij cruciaal. Het is onmogelijk om de huidige zorg en onrust te bespreken zonder daarbij de echte pijnpunten van de aanpak van de stikstofproblematiek te adresseren. We moeten dus kunnen praten over het kaartje met richtinggevende doelen, het tijdpad en het doel van de 50 procent reductie in 2030', stelt de belangenorganisatie.

Dijkgraaf zat tussen 2010 en 2018 voor de SGP in de Tweede Kamer. Nu is hij hoogleraar empirische economie van de publieke sector aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en eigenaar van Dijkgraaf Strategisch Advies. Hij was lid van de commissie-Remkes die onderzoek deed naar het stikstofprobleem.

Agractie-voorman Bart Kemp laat via het ANP weten dat hij de inzet van een bemiddelaar zinvol vindt. Maar zijn voorkeur gaat uit naar een gesprek met minister Christianne van der Wal voor Natuur en Stikstof.

De startnotitie waar de acties uit zijn ontstaan, komen van het ministerie van Van der Wal. Daarin staan voor een aantal gebieden hoge reductiedoelen. Volgens Kemp zetten die de boeren daar 'met de rug tegen de muur'. Dit is volgens hem de oorzaak van de 'commotie en hoogoplopende emoties'.

Doelen en snelheid

Het voorstel voor een bemiddelaar komt van oud-landbouwminister Cees Veerman. Het kreeg donderdagavond tijdens het Kamerdebat over de boerenprotesten bijval van onder meer CDA en BoerBurgerBeweging. Premier Mark Rutte beloofde de mogelijkheid te onderzoeken, maar zei daarbij wel dat de doelen van de stikstofaanpak en de snelheid die het kabinet daarbij voor ogen heeft overeind moeten blijven.

Farmers Defence Force vindt die gang van zaken opmerkelijk. 'Het is raar als op voorhand al wordt gezegd: er moet een bemiddelaar komen, maar wij gaan niets veranderen. Het lijkt een beetje op: je mag komen opdraven, maar moet slikken wat wij willen', zegt vicevoorzitter Jos Ubels van Farmers Defence Force.

Ubels vindt het bericht over de bemiddelaar 'hartstikke leuk voor de bühne'. Maar aan de realiteit verandert er weinig als er op voorhand al allerlei eisen worden gesteld en er meteen wordt gezegd dat er niets gaat veranderen, stelt hij.

Ruimte krijgen

Ondernemersorganisatie VNO-NCW staat achter het voorstel om een bemiddelaar aan te stellen. Volgens voorzitter Ingrid Thijssen moet de bemiddelaar van het kabinet de ruimte krijgen om nieuwe innovaties toe te passen om boeren meer perspectief te bieden in het stikstofdossier. Ook om er zeker van te zijn dat natuurherstel niet 'ten onrechte' op de plank blijft liggen.

De achterban van VNO-NCW maakt zich grote zorgen over de spanningen in de samenleving, ook omdat perspectief ontbreekt. Thijssen wijst erop dat het verlenen van vergunningen al drie jaar zo goed als stilstaat vanwege de eerdere stikstofuitspraak van de Raad van State.

Signaal afgeven

'Niemand heeft er belang bij dat we in de loopgraven blijven zitten. We moeten het stikstofdossier zo snel mogelijk weer vlot trekken', vindt Thijssen. Volgens haar zou de bemiddelaar volgende week al aan de slag moeten gaan. Daarmee wordt ook een signaal afgegeven dat boeren serieus worden genomen. De VNO-NCW-voorzitter wijst ook in het bijzonder naar het plan vanuit de landbouwsector over het terugdringen van de stikstofuitstoot dat vorig jaar werd gepresenteerd.

Volgens de ondernemersorganisatie moet de bemiddelaar ook een duidelijk keuzemenu samenstellen, zodat boeren weten welke opties er zijn. Daarnaast moeten alle sectoren een bijdrage leveren aan de oplossing van het stikstofvraagstuk.