Advies commissie-Remkes gaat verder dan kabinetsplannen

Het college komt met een aantal aanbevelingen voor het kabinet. Hiermee moet de emissie van stikstofoxiden en ammoniak in 2030 50 procent lager zijn dan in 2019. Daarmee gaat het college een flinke stap verder dan het kabinet, dat een daling van 26 procent in dezelfde periode nastreeft.

De commissie-Remkes geeft in het rapport adviezen om tot de beoogde reductie te komen. Voor de landbouw springen er vijf oplossingsrichtingen uit.

Ten eerste is er het deel 'mineralen in balans'. Het adviescollege stelt voor om een Afrekenbare Stoffenbalans in te richten. Daarvoor houden ondernemers bij hoeveel stikstof de bedrijfsvoering binnenkomt en uitgaat, zoals vroeger met de Minas-regeling.

Dit instrument moet agrarisch ondernemers in staat stellen te sturen op basis van lokaal vastgestelde normen die zijn gekoppeld aan wat nodig is voor natuurgebieden in de omgeving. Er zitten financiële prikkels in, maar ook sancties als stok achter de deur.

Remkes stelt voor de Afrekenbare Stoffenbalans niet bovenop het bestaande rechtensysteem en de middelenvoorschriften te plaatsen, maar in plaats daarvan.

Verder stelt de commissie voor om het mestbeleid te moderniseren tot een nieuwe mestwetgeving. 'Bereik een echte omslag op basis van een vraaggestuurde dierlijke mestketen, waarin geen sprake is van overschotten en het gebruik van kunstmest wordt ingeperkt. Bevorder het gebruik van kwalitatief hoogwaardige dierlijke mest en zorg ervoor dat toepassing van drijfmest op akker- en weidegronden uiterlijk in 2030 is uitgefaseerd.'

Maatwerk in ruimtelijke inrichting

Als derde adviseert het college om maatwerk te leveren in de ruimtelijke inrichting. Dit is mogelijk door concentratie van grondgebonden landbouw op de daarvoor meest geschikte gronden. Remkes stelt een agrarische hoofdstructuur voor, zoals ooit ook sprake was van een ecologische. Daarbij worden dan aan de andere kant minder productieve gronden vrijgespeeld voor natuur of een meer natuurgerichte landbouw met publieke diensten.

Daarnaast pleit het adviescollege voor een gebiedsgericht landbouwbeleid, gericht op het minimaliseren van lokale natuurbelasting, op basis van maatwerk van in- en uitplaatsing van boerenbedrijven rond natuurgebieden. Opkopen op vrijwillige basis, zoals minister Carola Schouten van LNV nu beoogt, draagt niet bij aan de transitie naar emissiearme landbouw, vindt Remkes.

Emissies meten per boer

Tot slot raadt het college aan om een geavanceerd meetnet te ontwikkelen, waarbij lokaal per boer de emissies worden gemeten. Deze informatie moet zoveel mogelijk openbaar zijn.

Het is nog niet duidelijk wat minister Schouten met het advies gaat doen. Ze heeft nog niet gereageerd op het rapport. Mogelijk neemt ze elementen hiervan over in een maatregelenpakket, zoals ze bij de tussenrapportages van het adviescollege heeft gedaan.

Naast LTO Nederland, uitten onder meer de POV, Cumula, NMV en Meststoffen Nederland kritiek op het advies. NMV vindt bijvoorbeeld het advies dat drijfmest in 2030 geheel moet zijn verdwenen, onrealistisch. De Afrekenbare Stoffenbalans wordt wel gezien als een interessant voorstel.