Beregenen kost akkerbouwer minder tijd, diesel en water

De Graaf heeft een akkerbouwbedrijf op twee locaties, in Nieuwendijk en Dussen, met in totaal 140 hectare. De percelen liggen in straal van zo'n 10 kilometer rond het bedrijf. Het bouwplan bestaat vooral uit gangbare gewassen en vlas.

De akkerbouwer is altijd op zoek naar mogelijkheden om effectiever te kunnen beregenen, met een optimale watergift voor het gewas en met zo weinig mogelijk verlies van tijd, diesel en water.

Weerstations en bodemvochtsensoren

Eerder schafte De Graaf al weerstations en bodemvochtsensoren aan. 'Ik liep ertegenaan dat er op kleine afstand al grote verschillen kunnen zijn in de hoeveelheid regen. Met de algemeen beschikbare weersinformatie kom je daar niet achter.'

De ondernemer koos voor weerstations van AgroExact omdat hij dan niet alleen de gegevens kan volgen van zijn eigen weerstations, maar ook die van gelinkte collega's, met weerstations dicht bij percelen van hem waar geen eigen weerstation staat. De bodemvochtsensoren geven bovendien een beregeningsadvies.

Betere groeiomstandigheden

De Graaf: 'Met die combinatie kan ik beter sturen op beregening. Daarmee kan ik zorgen voor betere groeiomstandigheden voor mijn gewassen of bijvoorbeeld een beregeningsbeurt uitsparen.'

De Brabander ging een stap verder. Tot de zomer van 2020 beregende hij met een haspel met een sproeikanon van twintig jaar oud. De zeer droge jaren 2019 en 2020 waren voor hem aanleiding om de capaciteit van de beregening uit te breiden. Hij schafte een nieuwe installatie aan met een grotere capaciteit, met een 100 meter langere slang met een grotere diameter dan de slang van de oude installatie.

Automatische aansturing

De Graaf installeerde op de nieuwe installatie ook een raindancer, een systeem met automatische aansturing van het kanon en van de haspel. Mede dankzij een subsidie van waterschap Rivierenland voor waterbesparende maatregelen kon hij dat aanschaffen. In Nederland is nog vrij weinig ervaring met zo'n systeem.

Met de nieuwe installatie met raindancer voert de akkerbouwer eerst in het portaal van raindancer de perceelsgegevens in. Als hij daarna de regeninstallatie op een perceel plaatst, zoekt deze zelf op welk perceel dat is. De installatie houdt dan automatisch rekening met alle perceelsgegevens zoals grenzen, geren en kopakkers.

Geen overlap

Op die manier komt al het water op het gewas en gaat er minder water verloren, omdat er geen overlap meer is en omdat er minder water naast het perceel terechtkomt, op een ander perceel, een weg of op een erf van een woning.

De Graaf: 'Als ik bijvoorbeeld instel dat ik een perceel 20 millimeter wil beregenen, dan doet de raindancer dat automatisch, afhankelijk van de sproeibreedte en de gewenste druk.'

Gps-module en app

De akkerbouwer kan met de gps-module op de installatie en met de bijbehorende app op zijn telefoon ook op ieder moment en vanaf elke locatie de actuele status zien van de beregeningsactiviteiten. Met de app kan hij bovendien tijdens het beregenen op afstand de instellingen aanpassen als daar aanleiding voor is, niet alleen van het sproeikanon, maar ook van de haspel.

De Graaf koos voor een systeem met de optie waarmee hij ook de haspel kan aansturen. Als er minder millimeters nodig zijn, rolt de haspel sneller op. Daarmee voorkomt hij dat er te veel water op één plek komt.

Vanaf elke plek

'Als ik iets wilde corrigeren, omdat de omstandigheden veranderen, moest ik in het verleden altijd naar de haspel om die aan te passen. Nu kan ik alles vanaf elke plek met mijn telefoon instellen. Bijvoorbeeld vanuit de auto, als ik langs het perceel rijdt. Dat is ideaal.'

De Dussenaar werkt met de nieuwe installatie met een raindancer sinds de zomer van 2020. Hij wilde de installatie eigenlijk eerder hebben, maar in de extreem droge zomer was er een run op beregeningsinstallaties, met langere levertijden als gevolg. Hij kon de nieuwe installatie nog een half seizoen gebruiken.

Suikerbieten

In 2021 gebruikte de akkerbouwer de installatie veel minder vaak omdat het veel minder droog was. Dit jaar beregende hij alleen een perceel suikerbieten om de plantjes door de korst heen te helpen en een perceel vlas, toen het te droog was in de periode dat het gewas moet strekken. De lengte van de vezel heeft veel invloed op de financiële opbrengst.

Een voordeel van de nieuwe installatie is dat deze met meer druk op de sproeier kan beregenen. Dat geeft een fijnere nevel, met minder kans op korstvorming. De Graaf: 'Het oude sproeikanon heeft een minder fijne nevel. Dat water kletst met grotere druppels op het gewas en op de grond. Dan krijg je nog meer korst.'

Positief

De akkerbouwer is goed te spreken over de raindancer. 'Het bedieningsgemak is een genot en het resultaat is super. Bovendien registreert het automatisch hoeveel millimeter op welk perceel is gekomen. Dat wordt steeds actueler. Soms wordt er al om gevraagd in teeltregistratie. Gebruik van oppervlaktewater ligt steeds meer onder de loep.'

De ondernemer zette in 2020 met de nieuwe installatie een grote stap in capaciteit en in effectiviteit. Hij heeft er nog geen seconde spijt van gehad: 'In de droge zomers moet wat betreft beregening alles top zijn.'

Subsidie voor waterbesparende maatregelen

Boeren in het gebied van waterschap Rivierenland die investeren in waterbesparende maatregelen, kunnen gebruikmaken van de subsidieregeling waterbesparende maatregelen. Deze regeling is voor investeringen in innovaties om water te besparen zoals druppelirrigatie, peilgestuurde drainage en beslissingsondersteunende systemen. Tot nu toe kwamen bij het waterschap de meeste subsidieaanvragen binnen voor investeringen in druppelirrigatie in de fruitteelt en de boomteelt en in bodemvochtsensoren, vaak in combinatie met een beslisingsondersteunend systeem. Akkerbouwer Arjan de Graaf investeerde in een raindancer met een subsidie uit de regeling van 40 procent van de aanschafwaarde. 'Het was best een grote investering', zegt hij. 'Ik weet niet of ik het zonder subsidie zou hebben gedaan. Maar nu ik ervaar hoeveel gemak het geeft, ben ik blij dat ik het heb gedaan.' De subsidieregeling van waterschap Rivierenland loopt tot medio 2023 of tot het moment dat het gereserveerde budget op is. Van de oorspronkelijke ruim 1,4 miljoen euro is nog zo'n 200.000 euro over, zegt Marjolein Reijnierse van het waterschap. Waarschijnlijk is dat bedrag nog wel groter, omdat niet alle aanvragers alle subsidie benutten. Ze roept boeren op te onderzoeken of een investering in waterbesparende maatregelen interessant is, zeker zolang er subsidie beschikbaar is. Ook waterspecialist Johan Elshof van ZLTO roept agrarisch ondernemers op om nog mee te doen. Vooral omdat het erop lijkt dat de subsidieregeling geen vervolg krijgt ondanks een verzoek van ZLTO om dat wel te doen.

Bekijk meer over:

• beregening