Plastic in glastuinbouw moet duurzamer

Naar verwachting verdubbelt de wereldwijde plasticproductie van 2020 tot 2050 tot 800.000 miljoen ton per jaar, met name in Azië. Volgens productmanager Mark van Antwerpen van toeleverancier voor de glastuinbouw Royal Brinkman is van al het plastic slechts 6 procent van gerecycled materiaal.

Voor zover bekend wordt van het plastic in de Europese agrarische sector 63 procent ingezameld en 24 procent hergebruikt, zegt Wouter Post, onderzoeker en projectmanager binnen de groep Sustainable Plastics Technology bij Wageningen University & Research (WUR). Hij benadrukt dat de echte cijfers waarschijnlijk slechter zijn. Hoe dan ook zijn de negatieve effecten op het milieu enorm.

De Nederlandse glastuinbouw wil vooroplopen in een meer circulair gebruik van plastic en het gebruik van alternatieve materialen. Greenport West-Holland werkt daarin samen met meerdere bedrijven vanuit een internationale scope.

Else Boutkan, projectleider van het programma Plastic bij de Greenport: 'Nu vervangen we plastic onder andere door papier, metaal of biologisch afbreekbaar materiaal. Maar ik verwacht meer van een integrale aanpak, waarbij we niet alleen kijken naar productinnovatie, maar ook naar het effect verderop in de keten, bijvoorbeeld in de afvalfase.'

Stappen zetten is complex, omdat internationale waardeketens zijn versnipperd en onder andere een enorme verscheidenheid aan plastic verpakkingsmaterialen gebruiken. Boutkan pleit dan ook voor een vereenvoudiging en de invoering van 'monostromen'.

Post werkt met zijn team en producenten van plastic tuinbouwmaterialen aan het publiek-private samenwerkingsproject 'Circular use of plastics'. Zij onderzoeken alternatieven voor het inzamelen, schoonmaken en hergebruiken van plastic en het recyclen van de grondstoffen.

Kunststoffen recyclen

Doel is om te komen tot drie waardeketens die kunststoffen volledig recyclen. Daarvoor onderzoeken ze onder andere de invloed van pesticiden op kweekfolie voor asperges en hergebruik van kweekbakken in nieuwe producten.

Het tweede doel is de ontwikkeling van vier biologisch afbreekbare plastics die aan het einde van de levensduur bruikbaar zijn voor nieuwe toepassingen. 'De gewenste gebruiksduur is daarbij van belang', zegt Post. 'Voor kweekzakken heb je het over een paar weken en voor netten onder graszoden soms over meer dan een jaar. Uiteindelijk willen we komen tot een roadmap voor het circulaire gebruik van plastic.'

Royal Brinkman werkt aan verduurzaming binnen het programma 'Future Choices', onder andere binnen het assortiment verpakkings- en teeltmaterialen. Van Antwerpen: 'Daar zit idealisme achter, maar ook aangescherpte EU-wet- en regelgeving, de hoge prijzen voor grondstoffen en de roep van kwekers, handelaren, retailers en consumenten om minder plastic en afval.'

Enorme verschillen wereldwijd

De productmanager merkt dat de mondiale verschillen enorm zijn. Als voorbeeld noemt hij het verbod op plastic in de Franse supermarkten en daartegenover de stortplaatsen waarop in Oost-Europa veel plastic terechtkomt.

Volgens Van Antwerpen is samenwerking tussen vermeerderaars, kwekers, handelaren en leveranciers essentieel bij hergebruik of het circulair maken van tuinbouwplastic. Net als bij de verlaging van de milieuimpact door een betere afvalverwerking.

Dat vindt ook strategy officer Matthijs Plas van Modiform, producent van kweek-, transport- en verpakkingssystemen voor de tuinbouwketen op basis van gerecyclede grondstoffen. Hij verwacht dat duurzaamheidseisen vanuit de markt een steeds grotere rol zullen spelen. Standaardisering is daarbij naar zijn idee cruciaal, evenals het zetten van kleine stappen om ambities waar te maken.

Polymeren recyclen

'Als Modiform zetten wij deels in op biologisch afbreekbaar materiaal, zoals voor potten en transporttrays, maar vooral op recycling', aldus Plas. Daaronder valt bijvoorbeeld onderzoek naar de recyclebaarheid van polymeren waaruit plastic is samengesteld, zoals pet, polyethyleen en polystyreen, op de verschillende consumentenmarkten in Europa.

Van uniforme wet- en regelgeving die daarbij kan helpen is volgens Plas nog geen sprake, omdat bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk polystyreen uit wil bannen, terwijl Duitsland juist enthousiast is over het gebruik.

Beslisbomen

Om producenten, handelaren, exporteurs en afnemers in de glastuinbouw te ondersteunen bij de verduurzaming van verpakkingen, heeft Greenport West-Holland de 'Beslisbomen Duurzaam Verpakken' ontwikkeld voor de sierteelt en voedingstuinbouw. Die zijn te downloaden via duurzaamverpakkentuinbouw.nl.

Het schrappen van niet-functionele verpakkingen staat daarbij voorop, gevolgd door het terugbrengen van de hoeveelheid verpakkingsmateriaal, hergebruik van materialen, zoals bijvoorbeeld fusten in de sierteelt, en het recyclen van de grondstoffen.