HWodka experimenteert in POP3-project met grondwaterstand

De pilot stelt HWodka in staat om op uitgebreide schaal metingen van de grondwaterstand te verrichten. De stichting test in het project een dashboard van Promeco, waarmee een systeem voor peilgestuurde drainage kan worden bediend en gecontroleerd.

Met het dashboard kan de gebruiker in één oogopslag op een smartphone controleren of de actuele grondwaterstand overeenkomt met de gewenste. Die grondwaterstand en de stuwbuishoogte kunnen met een smartphone worden ingesteld. De stuwbuishoogte is bepalend voor de drainagebasis.

Verschillende regimes

HWodka laat weten dat in de afgelopen wintermaanden pilotdeelnemers experimenteerden met verschillende regimes voor het beheer van de bodemvochttoestand. Dat betreft:

• maximale ontwatering (drainagebasis gelijk aan het niveau van de drains);
• de drains onder water houden tegen roestvorming (pomp actief, drainagebasis boven drainniveau);
• water bufferen door verhoging van de drainagebasis door de op afstand bedienbare stuwbuis.

De keuze om te testen met maximaal ontwateren, is gebaseerd op de gangbare praktijksituatie waarbij wordt gestreefd om overtollig water zo snel mogelijk af te voeren. Daardoor komt er weer lucht in het profiel en kunnen natuurlijke bodemprocessen hun beloop krijgen.

In de proef viel op dat er, ondanks de vlotte ontwatering op een van de pilotpercelen, nog sprake was van kortdurende plasvorming. Dat op een plek met relatief veel hoogteverschil (1 meter) op een vrij korte afstand. Dan is niet de drainagecapaciteit, maar de infiltratiesnelheid de beperkende factor, stelt HWodka.

Drains onder water

Op percelen waarvan bekend is dat de drains gevoelig zijn voor roestvorming, kan het zinvol zijn om deze zo lang mogelijk onder water te houden, schrijft HWodka. Het drainage- en subirrigatiesysteem in de pilot kenmerkt zich door een gesloten systeem met een verdeelbuis, drains en een verzamelbuis. Op één van de percelen koos de stichting in de winter voor een gewenste grondwaterstand net boven het niveau van de drains.

Tijdens dit experiment viel het HWodka op dat het grondwaterpeil snel daalt bij het uitvallen van de pomp, wat gebeurde door een storing. Waarschijnlijk kwam dat door wegzijging, omdat de grondwaterstand in de omgeving lager is dan in het perceel.

Water bufferen

HWodka geeft aan dat er verschillende argumenten zijn om water te bufferen. Die kunnen zijn als dienstverlening aan het waterschap om het afwateringssysteem te ontlasten tijdens piekbelastingen of om water op te slaan om later in het seizoen te gebruiken voor het gewas.

Wanneer een perceel enkel regenwater zou afvoeren via de drains, dan zouden telers water kunnen bufferen door de drainagebasis hoger in te stellen met een regelbare stuwbuis. Ook dan lijkt er meer dan gedacht sprake te zijn van wegzijging. De grondwaterstand in het perceel neemt snel de evenwichtstand in die voor de omgeving van toepassing is.

Opslag op perceel lastig

Een deel van het water zal ook via horizontale stroming rechtstreeks in de sloot stromen, maar het meeste wordt aan het ondergrondse waterreservoir toegevoegd om via een langere weg uiteindelijk in de watergangen terecht te komen.

Ervaringen van HWodka maken duidelijk dat het niet mogelijk is om langer dan een paar dagen water op te slaan op perceelschaal. Volgens de stichting zou dan iedereen in de polder mee moeten doen. Hetzelfde geldt voor het ontlasten van het watersysteem bij piekbelastingen.

Twee systemen

In het komend groeiseizoen test HWodka twee beheerregimes met twee systemen. Dat betreft de combinatie KnowH2O met Barth en Promeco met Heerschap. De stichting gaat in de proeven de grondwaterstand op een bepaald niveau handhaven. Ze activeert het systeem wanneer op basis van de vochtsensoren, weersvoorspelling, fase in gewasontwikkeling en naar eigen inzicht blijkt dat het nuttig is om water in te laten.