Prijsverschil tussen vlees en vega kleiner

Het onderzoek werd gedaan in opdracht van Proveg, een organisatie die zich inzet voor een meer plantaardig dieet. De totale meerkosten van plantaardig eten vallen volgens Questionmark mee.

Volgens het onderzoeksbureau heeft ruim de helft van de dierlijke producten een plantaardige tegenhanger die ongeveer even duur of goedkoper is. Iets minder dan de helft van de plantaardige producten is juist (flink) duurder dan dierlijk. Dat heeft onder meer te maken met hogere kosten, maar ook met hogere marges van de supermarkt.

Geen beleid

Questionmark ziet dat supermarkten over het algemeen nog geen beleid hebben om prijzen van plantaardig ten opzichte van dierlijk concurrerend te maken. Bij de meeste supermarkten is de helft van de plantaardige opties 'nog niet betaalbaar'. Dat wil zeggen dat deze producten duurder zijn dan de duurste dierlijke tegenhanger.

Het is de eerste keer dat prijsverschillen tussen dierlijke producten en hun plantaardige tegenhangers in Nederlandse supermarkten systematisch in kaart worden gebracht. Het onderzoek wordt dan ook gezien als 'nulmeting'. Proveg is van plan om het onderzoek volgend jaar te herhalen om de prijsontwikkelingen in beeld te brengen.

Lastig vergelijken

Questionmark meldt dat het soms wel lastig is om bij vegetarische producten een 'dierlijke tegenhanger' te vinden. Zo is verse dierlijke melk vergeleken met een houdbare plantaardige drank. Dat is zo gedaan, omdat bij dierlijke melk de gepasteuriseerde, gekoelde variant het meest gangbaar is. Het plantaardige alternatief is in principe altijd houdbaar. Het product dat gekoeld verkocht wordt, is niet anders dan het ongekoelde product.

De supermarktonderzoeker analyseerde de prijzen van dierlijke en plantaardige producten bij Albert Heijn, Jumbo, Lidl, Aldi, Dirk en Plus. Bij Albert Heijn bleek bijvoorbeeld dat vegetarische kipstukjes per 100 gram in 2019 75 cent duurder waren dan dierlijke kipstukjes. Dat was dit jaar 13 cent. Het prijsverschil bij gehakt verminderde in dezelfde periode van 24 cent naar 6 cent.

Verschillen

Volgens Proveg zijn er grote verschillen tussen supermarkten. Van de onderzochte supermarkten had Aldi met 67 procent het hoogste aandeel vegetarische/veganistische producten dat in de categorie 'duurder' viel, gevolgd door Dirk (65 procent), Lidl (63 procent) en Plus (50 procent). Bij Jumbo (30 procent) en Albert Heijn (34 procent) ligt dit percentage lager en is juist een ruime meerderheid van de producten volgens Proveg goedkoper of betaalbaar.

Het hoogste percentage goedkopere producten was echter ook juist bij Lidl (31 procent) en Aldi (33 procent) te vinden. Door het kleinere assortiment vielen producten bij deze supermarkten vaker in de categorie 'goedkoper' of 'duurder' en niet in de tussencategorie 'betaalbaar'.

Russische inval Oekraïne

De dataverzameling voor het onderzoek vond grotendeels plaats in januari en februari 2022. Een eventueel effect van de Russische inval in Oekraïne op de voedselprijzen is dus nog niet in het onderzoek terug te zien.

Zowel de prijzen van dierlijke producten als plantaardige vervangers zullen naar verwachting stijgen als gevolg van het conflict. Graan en soja zijn immers voor zowel dierlijke producten (als veevoer) als voor plantaardige (als ingrediënt) essentiële grondstoffen en die worden getroffen door het conflict.