Waterzuivering in opkweek aardbeien is maatwerk

'Waterzuivering bij de opkweek van aardbeiplanten op trayvelden is goed mogelijk en kent veel voordelen', concludeert onderzoeker Dieter Baets van Proefcentrum Hoogstraten. 'Na zuivering kunnen plantenkwekers het gietwater hergebruiken. Het betekent dat het waterverbruik sterk daalt, dat er geen vervuild water geloosd hoeft te worden en dat de opkweek minder gevoelig is voor droge perioden.'

Baets en zijn collega-onderzoekers testten voor het project 'Recupa' verschillende zuiveringssystemen uit de glastuinbouw. Daaruit blijkt dat ontsmetting met waterstofperoxide of met ozon en filtratie via een traag zandfilter of door ultrafiltratie goede opties zijn om het gietwater te zuiveren en geschikt te maken voor recirculatie.

Slotbijeenkomst

Tijdens de slotbijeenkomst van 'Recupa' bij Van der Avoird Trayplant in het Brabantse Molenschot gaf Baets een toelichting op de verschillende methoden. Daar werd ook een bundel met factsheets uitgedeeld als hulpmiddel voor aardbeientelers die op zoek zijn naar mogelijkheden voor waterzuivering.

'Elke techniek heeft voor- en nadelen', stelt de onderzoeker. 'Waterstofperoxide en ozon werken goed en zijn vaak compacte installaties met voldoende capaciteit. Maar in elk geval voor ozon geldt dat de investering van de installatie behoorlijk is. Een traag zandfilter heeft een beperkte capaciteit en neemt nogal wat ruimte in beslag en lijkt daarmee vooral geschikt voor kleinere velden. Ultrafiltratie werkt vaak goed, maar heeft als nadeel dat een reststroom van vervuild water overblijft.'

Ultrafiltratie

Gastheer Peter van der Avoird maakt op zijn bedrijf gebruik van ultrafiltratie met een mechanisch membraan. Hij beperkt zijn reststroom door grove organische materialen al via voorfiltratie uit het water te verwijderen. Wat uiteindelijk overblijft aan restwater, kan de plantenkweker gebruiken voor bevloeiing van zijn frambozenplanten.

Er zijn volop mogelijkheden om water te zuiveren op trayvelden, verklaart Baets. 'Voor de beste methode gaat het vaak om maatwerk op bedrijfsniveau. De capaciteit en omvang van de velden spelen een rol. Dat geldt ook voor hoe de waterstromen lopen en de mate van gewenste zuivering. Met de uitkomsten van ons onderzoek proberen wij richting te geven aan de opties voor aardbeientelers.'

Economische haalbaarheid

Onderdeel van de laatste fase van 'Recupa' is de berekening van de economische haalbaarheid van de waterzuivering bij aardbeiplanten. Ivonne de Bruijn van ZLTO presenteerde de berekeningstool die telers kunnen gebruiken voor een kosten-batenanalyse. Hierin zijn combinaties opgenomen van vier filtratietechnieken en vier ontsmettingstechnieken.

In de tool worden de kosten berekend voor containervelden van 0,5 tot 5 hectare. De Bruijn legt uit dat het ook mogelijk is om te variëren met de plantdichtheden. 'Wij geven een indicatie van de extra kosten per plant. Als een kweker bijvoorbeeld investeert in een dure ozoninstallatie, dan stijgen de plantkosten bij 0,5 hectare met ongeveer 2 cent op jaarbasis. Bij een oppervlakte van 5 hectare blijven de meerkosten beperkt tot 0,8 cent per plant. De kosten zijn dus sterk afhankelijk van de bedrijfssituatie en een algemeen advies is daarom lastig te geven.'