'Lokale partij trekt vooral de 'tegenstemmers''

Dat geldt ook voor een deel van de boerenstemmen. Uit de opiniepeiling die Nieuwe Oogst hield vlak voor de gemeenteraadsverkiezingen onder bijna tweeduizend boeren en tuinders kwam dat beeld al naar voren.

Meer boeren dan voorheen waren van plan te kiezen op een lokale partij, in plaats van de traditionele boerengezinde partijen CDA en VVD, de enige twee nationale partijen die in bijna alle gemeenteraden vertegenwoordigd zijn. Nieuwkomer BBB heeft zich in een aantal gemeenten aangesloten bij een lokale partij en trekt boerenstemmen weg bij de gevestigde partijen.

De opkomst van de lokale partijen doet het democratisch stelsel goed. Het is ook een gekoesterd recht. Het zijn vaak partijen die zich bewegen op de enigszins populistische rechterflank. De stem voor een lokale partij komt vooral voort uit de achterban van PVV, JA21 en Forum voor Democratie.

Lokale partijen weten in campagnes goed in te spelen op de lokale behoeften en noden van het electoraat en worden niet gehinderd door eventuele landelijke perikelen zoals dat bij CDA, VVD en SP wel het geval is.

Niet zelden was een onderwerp dat speelde in de gemeente het speerpunt. Neem bijvoorbeeld de discussie over het datacenter in Zeewolde. In deze gemeente draaiden de verkiezingen vooral om dat onderwerp. Leefbaar Zeewolde maakte daar handig gebruik van en zette zich in de campagne nadrukkelijk af tegen de komst van het datacenter. Het leverde een verdubbeling van de zetels op, van vijf naar tien.

Per saldo zet de lokale versplintering in de politiek door. Dit maakt het uitdagender om coalities te vormen, de politieke afrekencultuur in te dammen en beleid uitgevoerd te krijgen. Het is de vraag welk effect dit heeft op het electoraat van de lokale 'tegenstemmers' die al niet veel fiducie hebben in de politiek.