Lokale partijen groeien en worden opnieuw de grootste

Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2018 waren de lokalen ook al de grote winnaars. Toen kwamen ze uit op 32,3 procent. In ongeveer driekwart van de gemeenten regeerde de afgelopen tijd een partij die niet op landelijk niveau meedoet. Al bijna twee decennia groeit het percentage stemmers op lokale partijen. Ook in grote steden als Rotterdam en Den Haag won een lokale partij.

Bij de landelijke partijen zal VVD waarschijnlijk weer de grootste worden. Maar de partij verliest wel. De partij van Mark Rutte komt in deze tussenstand uit op 11,5 procent van de stemmen. In 2018 kreeg ze nog meer dan 13 procent van de kiezers achter zich.

Zoals verwacht verliest het CDA, maar minder dan vooraf gedacht. Partijleider Wopke Hoekstra zei in een eerste reactie dat de exitpolls beter waren dan verwacht. Zijn partij gaat in deze tussenstand van ruim 13 procent van de stemmen vier jaar geleden naar 12,1 procent.

Ook is er verlies voor de SP. De partij had te maken met een interne ruzie met de jongerenbeweging. In Oss, de bakermat van de partij, is ze niet meer de grootste. De PVV staat op verlies. Forum voor Democratie doet voor het eerst mee en sleept enkele tientallen zetels binnen.

Stabiele landelijke partijen

De meeste landelijke partijen blijven stabiel. Ze zullen uitkomen op een heel kleine winst of een heel klein verlies lijden. Het gaat dan om D66, PvdA, GroenLinks en Denk. Ook de ChristenUnie blijft vrijwel hetzelfde. De SGP staat op beperkte winst.

BoerBurgerBeweging deed niet mee aan de verkiezingen, maar ging in een aantal gemeenten een verbinding aan met lokale partijen, de BoerBurgerBondgenoten. Sommige van deze lokale partijen wonnen stemmen, andere moesten juist inleveren. In totaal zijn bij deze verkiezingen ruim 8.200 raadszetels te verdelen over 333 gemeenten.