'Our world has changed'

'Onze wereld is veranderd. Europa zal nooit meer zijn zoals het was.' Eurocommissaris Frans Timmermans gebruikte terecht grote woorden bij aanvang van het debat van de milieucommissie van het Europees Parlement op maandag 7 maart. Uiteraard refereerde hij naar de oorlog in Oekraïne.

De invasie leidt niet alleen tot een verschrikkelijke humanitaire ramp, maar raakt ons ook in de Europese Unie. De prijzen van energie, veevoer, kunstmest en materialen stijgen snel en de situatie op de markten verandert razendsnel.

De koppen in de agrarische media logen er de afgelopen weken dan ook niet om: 'EU wil Green Deal herbezien', 'Voedselvoorziening weer EU-prioriteit' en 'Duurzame landbouw tijdelijk ijskast in door oorlog'. Er is stevige kritiek op de ambitieuze duurzaamheidsplannen van de Europese Commissie.

Maar hoezeer ik dit sentiment begrijp, meevoel en in de Brusselse wandelgangen terughoor, betekent de oorlog niet dat de Europese Commissie ineens haar ambities laat varen. In het debat op 7 maart sprak Timmermans juist over de boer-tot-bordstrategie als onderdeel van de oplossing wanneer het gaat over de toekomstige voedselproductie.

Daar komt bij: ondanks dat het nieuws nu door andere zaken wordt gedomineerd, is de klimaatverandering niet gestopt. Meerderheden in het Europees Parlement zijn niet veranderd en we hebben dezelfde Europese Commissie en Europese Raad. Duurzaamheid blijft dus zeker hoog op de agenda staan.

Later deze maand staat ook de publicatie van nieuwe wetteksten over gewasbescherming en natuurherstel op de planning. Vooralsnog gaat dit gewoon door. Dit zijn plannen voor de middellange termijn, waar eerst nog een tijd in Brussel over wordt onderhandeld. In de praktijk gaan deze voorstellen de Europese voedselproductie de komende periode ook niet raken, simpelweg omdat deze plannen nog niet zijn ingevoerd.

Maar de grote, wereldwijde en desastreuze gevolgen van de oorlog hebben wel de potentie om bij de Europese Commissie ogen te openen. Aan het einde van het debat maandag omarmde Timmermans de analyse van VVD-Europarlementariër Jan Huitema over de situatie, die aangaf dat de tijd rijp is om Europese regels aan te passen die innovatie in de weg staan. Te denken valt aan kunstmestvervangers, een langlopend dossier waar Nederland de handen nog niet voor op elkaar krijgt in Brussel.

Onder druk wordt blijkbaar, zelfs bij de Europese Commissie, inderdaad van alles vloeibaar.