Geen aan- en afvoerkosten mest meer door stikstofkraker

Vanaf de oprit van het melkveebedrijf van Gerjan Roetert in het Overijsselse Wesepe is de stikstofkraker Gazoo van JOZ het eerste dat opvalt. Voor de ligboxenstal met 220 melk- en kalfkoeien staat de groene installatie van het formaat zeecontainer samen met twee forse silo's. Samen met de pompen een investering van grofweg 175.000 euro. Met de mestscheider erbij ruim 230.000 euro. De Gazoo alleen kost 150.000 euro.

Het systeem, dat eind vorig jaar is geïntroduceerd, haalt 80 procent van de ammoniakale stikstof uit de dunne fractie.

Kalkammonsalpeter

Roetert boert met zijn ouders in maatschap op 108 hectare zandgrond. Ze telen 45 hectare mais, 6 hectare bieten en de rest is grasland. De koeien staan op de thuislocatie met de Gazoo. Op een tweede locatie staan negentig stuks jongvee, waarvan de mest niet wordt verwerkt. Roetert moest jaarlijks 2.000 kuub mest afvoeren en kocht vervolgens jaarlijks weer 40 ton kalkammonsalpeter – 27 procent stikstof – aan.

'Daar wilden we vanaf. Vandaar dat ik op zoek ging naar een manier om de mest te verwerken', zegt de melkveehouder. 'Er was nog niet veel op de markt en een systeem om alle vloeren dicht te maken, zag ik niet zo zitten. JOZ was hier toevallig net mee bezig. Ik houd nu meer mineralen op mijn land en hoef geen kuub mest meer af te voeren en ook geen kunstmest meer aan te kopen.'

Rabo Participaties

JOZ in het Noord-Hollandse Westwoud richtte zich met zijn tachtig medewerkers voorheen vooral op mestschuiven en mestrobots. De Gazoo is de eerste stap in mestverwerking en het verwaarden ervan. Een van de drijvende krachten daarachter is Rabo Participaties, de investeringstak van de Rabobank die sinds 2019 een meerderheidsbelang in het bedrijf nam.

De Gazoo draait nu bij acht boeren. JOZ hoopt dit jaar nog veertig stikstofkrakers te installeren. De Gazoo die nog in de proefstalregeling zit, moet dan ook op de Regeling Ammoniak Veehouderij (RAV)-lijst verschijnen van emissiebeperkende stalsystemen.

Weinig aanpassingen

Voor de Gazoo zijn relatief weinig aanpassingen nodig aan het bedrijf. Er is geen grote verbouwing nodig van de stallen. Installeren is vrij eenvoudig gedaan. Een mestscheider, drie silo's, twee pompen, een vlakke straat en een stroomvoorziening zijn voldoende. Na het scheiden van de ruwe drijfmest kan de dikke fractie met 35 procent droge stof worden benut als vulling voor de ligboxen.

Roetert had al een mestscheider en ervaring met deze biobedding. Hij verspreidt de biobedding zelfs twee keer per dag over de boxen met een automatisch doseersysteem aan een rail door de stal. De dunne fractie wordt per 10 kuub verzameld in de eerste 20 kuubs Polem-silo. Deze wordt van daaruit in het eerste compartiment van de Gazoo gebracht en met twaalf nozzles over de filterpakketten gesproeid. Tegelijk wordt een base (loog) toegevoegd, waardoor via verdamping gasvormig ammoniak ontstaat en restwater met weinig stikstof erin.

Aanzuren

In de Gazoo-unit staat ook een IBC-vat met salpeterzuur opgesteld. In het tweede compartiment is er een proces als in een luchtwasser. Het gasvormige ammoniak wordt daar met een ventilator door eveneens verticale lamellenpakketten heen gezogen en er slaat kalkammonsalpeter oftewel vloeibare kunstmest neer. Dit wordt opgeslagen in een van de staande 60 kuubs silo's en gedurende het jaar over het land uitgereden.

Deze kunstmest, die kan worden gezien als stikstofrijk spuiwater en die JOZ Biogrow noemt, bevat namelijk 100 kilo stikstof per kuub. In plaats van salpeterzuur kan ook zwavelzuur of biologisch zuur worden gebruikt. In totaal zit er een oppervlak van 0,25 hectare aan lamellenpakketten in de unit.

20 ton per dag

De Gazoo heeft een capaciteit van 20 ton dunne fractie per dag, wat gelijkstaat aan 350 koeien. De fabrikant becijfert dat de investering uit kan voor wie meer dan 20.000 euro aan kosten heeft voor mestafzet. Roetert kon profiteren van een investeringssubsidie en denkt dat hij de stikstofkraker in vier jaar heeft terugverdiend.

Enige verbruikers zijn behalve het salpeterzuur (25 cent per kilo) en het loog (33 cent per kilo) de stroom voor de mestscheider, twee pompen en de ventilator (3,4 kilowattuur). De installatie moet twee keer per jaar worden gekeurd en de pH-sensor en geleidbaarheidssensor moeten eens per jaar worden vervangen. De elektronische monitoring voor een goede werking is volgens JOZ bewezen techniek. Verder onderhoud is er nauwelijks behalve aan de mestscheider.

Nauwkeuriger

Bijkomend voordeel ziet Roetert in het werken met vloeibare kunstmest die nauwkeuriger is aan te wenden en beter wordt opgenomen. Door het mest scheiden ontstaat 20 procent meer kelderruimte.