Advies: sta extern salderen met boerenruimte overal toe

De evaluatie Beleidsregels intern en extern salderen is opgesteld door een werkgroep van ambtelijke stikstofexperts en juristen van het Interprovinciaal Overleg (IPO) met als doel inzicht te krijgen in de effectiviteit, het functioneren en de juridische houdbaarheid van het provinciale stikstofbeleid.

Een belangrijke conclusie uit de evaluatie is dat de huidige stikstofregels van de provincies niet kunnen garanderen dat de stikstofdepositie in de natuur vermindert. In bepaalde gevallen is een stijging zelfs niet te voorkomen. Bijvoorbeeld doordat stikstofruimte wordt gebruikt van bedrijven die allang niet meer actief zijn.

De opstellers van de evaluatie vinden dat nader onderzoek nodig is om te zorgen voor een definitieve reductie van de stikstofuitstoot. Een van de adviezen is om de provinciale regels voor extern salderen gelijk te trekken. In Gelderland en Utrecht is het nu niet mogelijk om daarvoor de stikstofruimte van veehouderijen te benutten. Op basis van de aanbevelingen zou dat moeten veranderen.

Afromen latente ruimte

De ambtelijke stikstofexperts signaleren nog een probleem bij het extern salderen. Daarbij wordt 30 procent van de over te hevelen stikstofruimte afgeroomd. Maar omdat er vaak nog ongebruikte latente stikstofruimte in vergunningen zit, wordt een feitelijke emissiereductie vaak nauwelijks gerealiseerd.

Ook voor het verleasen van stikstofruimte hanteren niet alle provincies gelijke regels. Noord-Holland en Utrecht staan dit niet toe. Ook dit moet gelijk worden getrokken. Het instrument verleasen kan sinds juli vorig jaar alleen nog worden gebruikt voor tijdelijke projecten zoals evenementen, en niet voor bouwactiviteiten. In de beleidsregels is dit nog onduidelijk, zo staat in de evaluatie.

Volgens de werkgroep is deze gang van zaken op zich wel in lijn met rechterlijke uitspraken, waarin vooral wordt gekeken of de stikstofdepositie op de natuur niet toeneemt. Maar het is in strijd met een van de doelen van de regels: een afname van de stikstofneerslag op de natuur.

Uitgangspunt beleidsregels

Een woordvoerder van het IPO laat weten dat een gelijk speelveld tussen provincies altijd een uitgangspunt is geweest bij het opstellen van de beleidsregels, 'maar dat de evaluatie dat nog niet overal ziet'. Het evaluatierapport is in juli 2021 al afgerond maar kwam pas onlangs naar buiten. Het is gepubliceerd op de website van de gemeenschappelijke provinciale uitvoeringsorganisatie Bij12.

Volgens de woordvoerder van het IPO moet wel rekening worden gehouden met het feit dat er na deze evaluatie nog verschillende gerechtelijke uitspraken zijn geweest over de stikstofaanpak die hierin niet zijn meegenomen.