Rechter: PAS-legalisering moet een stuk concreter

De provincie moet bijvoorbeeld een nieuw besluit nemen over het ontbreken van een geldige vergunning van een biomassa-installatie van Brouwer Biocentrale in Balkbrug. Een gevolg kan zijn dat de provincie Overijssel moet handhaven. Het bedrijf had in 2015 een melding gedaan op grond van het Programma Aanpak Stikstof (PAS). Mobilisation for the Environment wil provincies via rechtszaken dwingen tot handhaving.

Advocaat Charles van Mierlo, gespecialiseerd in agrarisch recht en ruimtelijke ordening, denkt dat dit net zo goed boeren kan treffen. 'Het gaat hier om een PAS-melder die stikstofneerslag veroorzaakt op een Natura 2000-gebied. De situatie van veel agrarische PAS-melders is voor 90 procent vergelijkbaar.'

Legaliseringsprogramma

Een woordvoerder van LNV zegt dat het legaliseringsprogramma van de overheid op 28 februari start. 'Er is een wet, er zijn coalitieafspraken en er is budget. Als het opnieuw bij de Raad van State komt, is er duidelijk zicht op legalisering.'

Stikstofruimte moet komen uit de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen, de Regeling provinciale aankoop veehouderijen nabij natuurgebieden en de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties. In 2023 start bovendien de gebiedsgerichte aanpak.

Van Mierlo: 'Hoe concreter de overheid of een bedrijf kan aantonen dat er gelegaliseerd wordt, hoe groter de kans dat de rechter akkoord gaat. Tot nu toe wijzen vrijwel alle uitspraken erop dat het voor de rechter nog niet concreet genoeg is. Dat er beleid komt en er ergens in de toekomst gelegaliseerd wordt via bronmaatregelen of extern salderen, is niet concreet genoeg.'

Bestuurder Trienke Elshof van LTO Nederland ziet dat het ministerie van LNV en de provincies goede ambities hebben, maar dat legalisering tegelijkertijd heel complex is en nog complexer wordt gemaakt. 'Onder meer doordat ze allerlei problemen, zoals de waterkwaliteit, integraal willen aanpakken in de gebiedsprocessen. Iemand zei pas: 'De weg naar het moeras wordt geplaveid door integraliteit.'

Vrijkomende stikstofruimte

Elshof vindt het belangrijk dat vrijkomende stikstofruimte als eerste naar PAS-melders gaat voor legalisatie en niet ook nog eens naar allerlei andere zaken. 'Dat heeft als belangrijk voordeel dat bedrijven die over een juiste vergunning beschikken ook mee kunnen doen aan het reductieprogramma. Dan gaat het werken als een vliegwiel en komt er veel meer schot in de zaak.'

De LTO-bestuurder ziet dat de weg van opkoop een heel lange is. 'Ondertussen is er grote onzekerheid voor boerenbedrijven die altijd ter goeder trouw hebben gehandeld. Daar komen die rechtszaken nog eens bovenop. Dat geeft een heel onmachtig gevoel. Hier is echt regie op nodig.'

Handhavingsverzoeken

Er staan de komende weken nog een heel aantal rechtszaken op de rol van MOB tegen de provincie. De milieuorganisatie heeft in totaal vijftig handhavingsverzoeken neergelegd bij Gedeputeerde Staten van Overijssel. In zeker 33 van deze gevallen wil het provinciebestuur niet handhaven, waardoor de zaak nu bij de rechter ligt.

Elf zaken die gaan over verstrekte natuurvergunningen voor uitbreidingen van bedrijven staan maandag 31 januari en dinsdag 1 februari op de planning. Op 10 en 14 februari staan tien zaken gepland over het beweiden en bemesten zonder vergunning, wat volgens MOB wel nodig is. Ten slotte zijn er twaalf zaken op 23 en 24 februari over het weigeren van de provincie om op te treden tegen de PAS-melders.