Circulariteit zorgt bij De Spruithoeve voor lage footprint

Het maken van rauwmelkse kazen op De Spruithoeve in het Utrechtse Oudewater stoelt op een lange traditie. 'Mijn opa en daarna mijn ouders maakten ook kaas', zegt Mattieu Spruit. In 2005 namen Mattieu (48) en Tamara (43) de hoeve over.

Mattieu en Tamara Spruit, die het kaasmaakvak leerden van Spruit senior, maken om de dag kaas. Ze houden op hun bedrijf honderd melkkoeien en 1.200 vleesvarkens.

Boter te intensief

De ouders van Mattieu Spruit maakten van de wei in de jaren tachtig nog boter. 'Wij besloten om dat niet te doen', zegt hij. De ondernemer noemt boter maken te arbeidsintensief. Bovendien moest er worden geïnvesteerd in nieuwe apparatuur en de winstgevendheid van boter noemt Spruit te laag.

In plaats daarvan kozen de ondernemers ervoor om een nieuwe, grotere emissiearme vleesvarkensstal te bouwen voor 1.200 vleesvarkens. In 2009 was deze stal klaar. In eerste instantie voelde Mattieu Spruit er niet voor om zelf kaas te gaan maken, maar in 2011 viel het besluit om dit toch wel te gaan doen. Tamara Spruit, lachend: 'De belangrijkste drijfveer daarvoor was ik. Van de beslissing hebben wij nog geen dag spijt gehad. De hoogste winst zit toch op het verkopen van kaas.'

Jaarrond

Inmiddels maken de ondernemers jaarrond kaas, waar de ouders van Mattieu alleen 's zomers kaas maakten. De Spruithoeve maakt verschillende kazen, die regelmatig in de prijzen vallen. In eerste instantie werd iedere dag kaas gemaakt, maar sinds april 2018 gebeurt dat om de dag. In dat jaar bouwde de familie Spruit namelijk een nieuwe kaasmakerij met de mogelijkheid om melk in drie dagen te verwerken.

De tak werd verder geprofessionaliseerd met de komst van een kaasautomaat. De afgelopen tien jaar steeg het aandeel kaas dat aan de weg wordt verkocht daardoor met 10 procent. Liefhebbers kunnen de kaas ook online bestellen.

Circulaire landbouw

Van de melk die op het bedrijf wordt geproduceerd, ging in 2011 85 procent naar de kaasmakerij. Vorig jaar steeg dat aandeel naar 95 procent. De rest, zo'n 100.000 liter, gaat naar FrieslandCampina. In totaal produceert familie Spruit door het kaasmaken 800.000 liter wei. Daarnaast kopen zij nog eens 1 miljoen liter wei aan bij collega-kaasmakerijen in de regio. 'Die krijgen daarvoor een nette vergoeding', zegt Spruit.

Het vochtige rantsoen van de varkenstak bestaat voor 95 tot 100 procent uit wei, wat wordt aangevuld met krachtvoer van De Samenwerking. Het circulaire werken op De Spruithoeve zorgt voor een lage bedrijfsfootprint. Maar niet alleen wat de wei betreft, is De Spruithoeve circulair. Dat geldt ook voor de mestafzet van het bedrijf.

Mest naar buren

Bij het bedrijf dat Mattieu en Tamara Spruit in 2005 overnamen, hoorde 32 hectare grond. Dat is uitgebreid naar 50 hectare. Mattieu Spruit: 'Mijn ouders bemesten het eigen land natuurlijk met eigen mest en de rest werd in die tijd opgehaald door boeren uit de regio. Dat gebeurt nog steeds zo.'

Een deel van de mest van de melkkoeien wordt aangewend op de eigen grond. De rest gaat naar het akkerbouwgebied bij Zevenhuizen, zo'n 25 kilometer vanaf Oudewater, aan de ander kant van Gouda. 'Dus ook de mestafzet is circulair en regionaal en draagt tevens bij aan een lage footprint.'

KDV-concept

De varkens van familie Spruit worden geleverd binnen het concept Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV), een samenwerkingsverband waarbij meer dan 300 Nederlandse boeren zijn betrokken. De varkens worden geslacht bij Westfort, een slachterij die vlakbij De Spruithoeve ligt.

Spruit: 'Wij ontvangen enkele centen per kilo meer dan op de vrije markt. Het maken van kaas is onze belangrijkste bron van inkomsten, maar de varkens zijn daarop een welkome aanvulling. Onze stal is nog dermate nieuw dat we daar in combinatie met de wei een bovengemiddeld rendement draaien.'

Vacuüm

Of de kinderen het bedrijf over willen nemen, is nog niet zeker. Tamara Spruit: 'Daardoor weten Mattieu en ik ook nog niet zo goed welke kant wij op willen. We zitten dus in een soort tussenfase; een vacuüm.' Ook de regelgeving van de overheid zorgt voor onzekerheid, waardoor de vraag open blijft of er misschien nog kan worden uitgebreid. 'Anders is het wellicht handiger om ons bedrijf te optimaliseren en de lijnen strakker te zetten', zegt Matthieu Spruit.

Behalve actief op het eigen bedrijf is de ondernemer bestuurslid van mengvoerbedrijf De Samenwerking. Er zijn vergevorderde plannen voor een fusie per 1 januari 2022 tussen het rundveeveevoederbedrijf in Haastrecht en ABZ Diervoeding in Nijkerk. Mattieu Spruit: 'Deze maand stemt de algemene ledenvergadering daarover. Een spannende tijd dus voor ons als mengvoerbedrijf.'