Dierenarts: 'Longontsteking bij kalf kost al snel 200 tot 300 euro'

Als meerdere boeren haar in een week tijd vragen of ze nog eventjes naar een hoestend kalf wil kijken, weet dierenarts Marieke Kooman bij Van Stad tot Wad Dierenartsen dat de herfst is aangebroken. Het temperatuurverschil tussen dag en nacht wordt groter, waardoor de kans op longontsteking bij kalveren toeneemt. Dat merkt ook Siert-Jan Boersema, dierenarts bij Dierenkliniek De Rijp. 'Niet vreemd natuurlijk, want mensen beginnen ook weer te snotteren.'

Vooral de jongste dieren tot vier maanden oud zijn gevoelig. Een longontsteking zet de handrem op groei. Twee maanden groeivertraging in de opfokperiode is geen uitzondering. Jammer, want daardoor benut je de potentie van het dier niet. Daar komt bij dat een langere opfok geld kost en dan heb je nog de behandelkosten.

Lage weerstand

Luchtwegproblemen zijn samen met diarree de belangrijkste ziekteproblemen bij kalveren tot zes maanden oud. In de luchtwegen is een natuurlijke afweer aanwezig om bacteriën en virussen te elimineren. Werkt dit niet goed, zoals bij een lage weerstand of als grote hoeveelheden kiemen de luchtwegen binnenkomen, dan kan een kalf longontsteking krijgen.

De eerste tip van Boersema en hij kan die niet vaak genoeg geven, is een goede biestvoorziening. 'Alles valt of staat bij de immuniteitsopbouw van het kalf.' Dat krijgt antistoffen via de biest en die helpen een vroege longontsteking te voorkomen.

Ook dient een kalf in de melkperiode goed gevoerd te worden, zodat het geen energietekort oploopt. Verhoog daarom de concentratie kunstmelk met 10 procent in de herfst en winter of voer in het geval van volle melk een keer vaker op een dag.

Daag dierenarts uit

Als tweede tip noemt Boersema een goede huisvesting, ligbed en ventilatie. 'Grijp de kans om eens per jaar, bij het invullen van de KoeKompas en het gezondheidsplan, met je dierenarts kritisch het bedrijf na te lopen. Vraag bijvoorbeeld wat je moet doen om je vaarzen meer melk te laten geven. Daag hem of haar uit.'

Met de uitspraak 'Ken de kiem' onderstreept Boersema zijn derde tip. Bij structurele longproblemen is het zaak om de ziektekiem te achterhalen. Dat kan via een longspoeling. 'Het kost je wel een paar honderd euro, maar daarna kun je gericht behandelen of vaccineren. Wacht niet tot dieren zieker worden, want dan glipt het door je vingers.' De laatste jaren ziet hij vaker Mannheimia en Mycoplasma als veroorzaker van longontsteking.

Overdruksysteem

Kooman geeft ook enkele tips om longproblemen te voorkomen. Een daarvan is een gecontroleerde manier van ventileren, bijvoorbeeld een overdruksysteem. Deze buisventilatie zorgt voor minder schommelingen in temperatuur en windrichting.

Verder pleit ze voor vaste groepjes van vijf tot zes kalveren. Ook wel het all-in-all-out-systeem genoemd. 'De kans op longontsteking stijgt als er kalveren tussen groepen heen en weer switchen. Een virus of bacterie blijft dan rondcirculeren.'

Een dik pak stro, een beschut plekje en een kalverdekje beschermen een jong kalf tegen de kou. Om koudeval op de kalveren te voorkomen, raadt Kooman een isolerend dak aan. 'Maak dat niet langer dan 50 tot 100 centimeter. Belangrijk is ook dat er onder het dakje geen verhoogde ammoniakconcentraties ontstaan, want dit heeft weer een averechts effect door irritatie van de luchtwegen.'