Inzet glyfosaat aandachtspunt bij zip drill-maiszaaimethode

Bij de door Thierry Stokkermans ontwikkelde zip drill-technologie wordt maiszaad in de zode en stoppel gezaaid. Het vanggewas wordt voor het zaaien niet ondergeploegd, maar blijft staan tot een week na zaaien. Geen zaaibed, maar een zaaigleuf voor de mais.

Het gevolg: minder onkruiddruk omdat het perceel onbewerkt is, een actiever bodemleven en meer koolstof in de bodem. Ook is de bodem compacter en minder gevoelig voor berijden, merkt melkveehouder Jelle Jolink uit het Gelderse Drempt.

1 hectare

Een perceel van 2,5 hectare van Jolink was vier jaar de proeflocatie voor de nieuwe maiszaaimethode van Stokkermans. Op 1 hectare werd mais gezaaid met de zip drill en met een scheiding van 250 meter ertussen werd op de 1,5 hectare ernaast gezaaid op de gangbare wijze.

De opbrengst van de eind september geoogste mais pakte goed uit: van de no-till kwam 52 ton vers product per hectare, bij de gangbare mais was dat 43 ton.

Vanggewas

Bij Stokkermans' methode is toepassing van glyfosaat onontkoombaar. Een week nadat de mais is ingezaaid, wordt de chemische behandeling toegepast. Anders is de kans groot dat het vanggewas de mais wegconcurreert.

Jolink zaaide afgelopen jaar Snelle Lente Rogge als vanggewas en koos vorige jaren voor Italiaans raaigras en rogge of voor veldbonen en wintererwten.

Discussie

De melkveehouder is enthousiast over de zip drill-methode, maar voorziet een discussie vanwege het glyfosaatgebruik. 'Ik betwijfel of dit uit te leggen blijft aan burgers. Er zijn andere middelen en methoden mogelijk. Er is een periode dat het perceel geel is. Het is te overzien als je meer rogge inzaait als vanggewas, maar het is er wel.'

Jolink denkt dat na de stikstofdiscussie waar de sector nu middenin zit, CO2 de volgende discussie is.

Koolstofopslag

'Met deze methode tonen we aan dat de koolstofopslag in de bodem toeneemt. Plantenresten voor de opslag van koolstof zijn een belangrijke factor voor vruchtbare en klimaatvriendelijke landbouwgronden. Voor mij was dat een belangrijk argument om aan deze proef mee te doen. Hoe kunnen we de maisteelt ook voor toekomstige generaties in stand houden?'

Stokkermans’ motivatie om de nieuwe zaaimethode te ontwikkelen, is een blijvende maisteelt in Nederland met gelijkblijvende of liever nog verbeterde bodemgezondheid. Ook voor hem is de toenemende koolstofopslag een zwaarwegend argument, al begrijpt hij de glyfosaatdiscussie.

Verantwoord

'Deskundigen van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) blijven er nog steeds bij dat een normale toepassing van het middel verantwoord is voor mens en milieu. Ik ben geen expert op dat gebied, dus ik schaar me daarachter.'

Het stemt de bedenker van zip drill tevreden dat uit de bodemanalyses blijkt dat de koolstofopslag op het proefveld met meer dan 500 kilo per jaar is gestegen. 'Dit staat voor 1,8 ton koolstofdioxide per hectare per jaar', zegt hij.

'Het mes snijdt aan twee kanten, want met koolstofvastlegging draag je bij aan het klimaat en verbeter je de bodemvruchtbaarheid. Uit metingen blijkt dat de microbiële activiteit op 2 augustus 2021 18 milligram koolstof per kilo was in de gangbare bodem en 33 milligram per kilo in koolstofvriendelijke mais', schetst Stokkermans.

Besparing mechanisatiekosten

Door niet te ploegen wordt 243 euro per hectare aan mechanisatiekosten bespaard, laten cijfers van Wageningen University & Research zien. Wat opvalt, is de diepere beworteling van de mais door de nieuwe zaaimethode.

'In de koolstofvriendelijke mais wortelde de maisplant 48 centimeter diep, in de gangbare mais 35 centimeter. We laten de groenbemester groeien en de bodem blijft actiever. Door te ploegen breek je de wortelgalerijen af', concludeert de bedenker van zip drill.

Droge jaren

Tegenvallers waren er ook tijdens de vierjarige proef. De droge jaren speelden de teelt veel parten.

Stokkermans: 'Doordat de groenbemester blijft groeien, blijft dit gewas het water uit de bodem gebruiken. In 2019 en 2020 moesten we wachten op regen om te kunnen inzaaien. Beregenen of met een giertank water toedienen kan ook een oplossing zijn. De koolstofvriendelijke mais is beter bestand tegen droogte omdat de bodemstructuur anders is en de bodem bedekt is. Je hebt minder last van evaporatie.'

Moeite met rietcompost

Het goed inzaaien van de groenbemester of het te vroeg doodspuiten van het vanggewas leverde tijdens de proef ook problemen op met het zaaien. De zaaimachine had moeite met rietcompost op het land. 'De machine kwam er niet goed door, waardoor het zaaien moeizaam ging. Daar zijn we maar van afgestapt', licht Stokkermans toe.

Tijdens het zaaien is dit jaar geen meststof gebruikt, maar na het zaaien diende Jolink 40 kilo zuivere stikstof uit kalkammonsalpeter toe. Het beste moment voor toedienen van drijfmest is een paar dagen voor zaaien. 'Als je eerder bemest, gaat de stikstof in de groenbemester en niet in de mais. Gevolg was stikstofhonger tegen het einde van het voorjaar.'