Profiel: Johan Remkes, bestuurlijke puinruimer die bereid is te luisteren

Met de aanstelling van Johan Remkes als informateur keert een nuchtere en toch kleurrijke politicus tijdelijk terug naar de Haagse kaasstolp. Een publiek figuur die geen geheim maakt van persoonlijke voorkeuren die anderen liever in de binnenkamer houden.

Zo is Remkes een groot liefhebber van jenever, in het bijzonder van een kopstoot: een glas jenever gecombineerd met een glas bier. En hij is een fervent roker van zware shag die in een bijeenkomst soms zomaar zijn koffiekopje naast het schoteltje zet. Nog tijdens de achteloze vraag 'of iemand bezwaar heeft', gaat het vuur in de sigaret en promoveert het schoteltje tot asbak.

Belangrijker zijn de karaktereigenschappen waarmee Remkes zich in de afgelopen decennia gezag verwierf. Zozeer zelfs dat hij recent werd aangesteld om de politieke rotzooi in de gemeente Den Haag en de provincie Limburg op te ruimen.

Dat soort klussen is een kolfje naar de hand van Remkes, bevestigt onder meer voormalig LTO Nederland-voorzitter Marc Calon. Hij kreeg als (landbouw)bestuurder en PvdA-politicus op verschillende momenten met de VVD'er te maken. 'Hij is rechtlijnig en wijkt geen millimeter, maar is altijd bereid te luisteren. Daarbij is hij integer en heel wensgericht: wat wil het volk? En hij is voor de duvel niet bang.'

Links in de VVD

Remkes bevindt zich links in de VVD en neemt af en toe standpunten in die beter passen in de programma's van andere partijen. Een voorbeeld zijn de adviezen van het Adviescollege Stikstofproblematiek. Zijn suggestie om zowel veel meer emissiereductie als een harde verplichting in de wet vast te leggen en gedwongen uitkoop van boeren achter de hand te houden, viel niet alleen bij veel boeren verkeerd. Het ging ook verder dan wat het kabinet-Rutte III in de planning had.

Het tekent de onafhankelijkheid van Remkes die niet in de inner circle verkeert van Mark Rutte en de VVD-top. Hij leende zich de afgelopen maanden, anders dan bijvoorbeeld oud-minister Henk Kamp, niet voor het goedpraten van in de media veronderstelde missers van de minister-president. Bekend is ook dat hij goede vrienden heeft in andere partijen, zoals bijvoorbeeld de PvdA.

Stugheid

Als negatieve eigenschap van Remkes wordt wel zijn stugheid en soms botheid genoemd. Tijdens een verhoor door de parlementaire commissie over ICT-falen bij de overheid, liet hij op een opmerkelijke manier blijken dat hij het wel genoeg vond. Hij begon een sigaret te draaien. Door de voorzitter daarop aangesproken zei Remkes dat hij zich graag aan de afgesproken eindtijd wilde houden.

Mensen die met hem hebben gewerkt spreken niet zozeer van botheid, maar eerder van duidelijkheid van een gepokte en gemazelde bestuurder. Als minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer (VROM) bleek dat hij in debatten haarfijn aanvoelde wat er in de Kamer leefde. Hij gaf geen overhaaste reacties, maar nam rustig de tijd om te kijken hoe de hazen liepen.

Geen stiekeme spelletjes

In tegenstelling tot premier Rutte wordt Remkes gezien als een bestuurder bij wie de inhoud voorop staat. Dat bevestigt ook Calon. 'Hij is inderdaad erg op de inhoud en speelt geen spelletjes.' In Elsevier Weekblad zei Remkes een aversie te hebben tegen politici die voor de publiciteit met van alles de media opzoeken of die aan stiekeme spelletjes doen.

Het maakt de nieuwbenoemde informateur volgens 'Den Haag-watchers' bij uitstek geschikt om de vastgelopen en deels verziekte kabinetsformatie weer op gang te brengen.

De Volkskrant vergeleek de nieuwe informateur met Louis van Gaal, die als oudgediende werd aangesteld om het Nederlands voetbalelftal in recordtijd uit de misère te halen. Dat lijkt tot nu toe aardig te lukken. Of Remkes net zo veel succes heeft, ligt niet alleen aan hemzelf. Net als de voetballers moeten ook de Haagse politici bereid zijn hun strategie aan te passen om met goed samenspel te kunnen scoren.