Remkes: 'Het moet anders en het kan anders'

Welke boodschap heeft u voor de agrarische sector?

'De agrarische sector zal echt een transitie moeten maken naar emissiearme landbouw. Ik denk dat het kan. De sector heeft het vermogen tot innoveren. Het transitievermogen is groot.

Niet ieder verschil tussen de provincies kan worden uitgevlakt

Johan Remkes, leider van de Adviescommissie Stisktofproblematiek

'De activiteiten in een deel van de landbouw trekken een zware wissel op de omgeving door de ammoniakuitstoot. Dat komt vooral door toepassing van drijfmest en stikstofrijke kunstmest. Het adviescollege concludeert daarom dat het anders moet en anders kan.'

Wat betekent dat in de praktijk?

'Het gaat om een samenhangende oplossingsrichting. Het mineralengebruik in balans, gemoderniseerd mestbeleid, maatwerk in ruimtelijke inrichting, betere meetinstrumenten en uitkoop van bedrijven waar dat zoden aan de dijk zet.'

Hoe komt zo'n transitie tot stand?

'Daarvoor is een aantal zaken nodig: consistent beleid, duidelijke doelen, voldoende instrumenten en genoeg financiële middelen. En er moeten kansrijke verdienmodellen zijn om die slag te maken naar emissiearme landbouw. Boeren kunnen niet groen zijn als ze rood staan.'

Hoe kan het verdienmodel veranderen?

'We realiseren ons wat de knelpunten zijn. De overheid kan financieel bijspringen voor meer toepassing van innovatieve maatregelen. Dat bevelen we ook aan. Op dit moment ligt er bij de Tweede Kamer een voorstel om de mededingingswet aan te passen, zodat boeren en tuinders hun onderhandelingspositie kunnen verbeteren.

'En als het bijvoorbeeld gaat om het financiële instrumentarium voor natuurvriendelijke boeren, krijgt men over het algemeen zekerheid voor zeven jaar. Dat is onvoldoende basis om met zekerheid de omslag te maken. De termijn moet langer.'

Heeft u suggesties uit de agrarische sector meegenomen in het advies?

'We hebben goed gekeken naar het initiatief dat vorig jaar vanuit de veehouderij is gekomen. Deze sectorplannen van melkvee-, kalver-, varkens-, geiten- en pluimveehouderij, die in de zomer van 2019 aan de minister Carola Schouten van LNV zijn aangeboden, omvatten plannen voor een transitie van de veehouderij. Vanuit de sectoren is aangegeven dat 50 procent reductie mogelijk is. Dan weet je ook dat daar draagvlak voor is in de sector.'

Dat zal niet iedereen met u eens zijn.

'Ik weet dat er ook stevig commentaar zal komen uit een deel van de agrarische sector. Maar tegen hen zeg ik: ik ken de agrarische sector vanouds als sterk innovatief, heel goed concurrerend op de mondiale markt en als een sector met veel veerkracht. Laat men dit ook zien als een kans.'

Hoe voorkomen we grote verschillen in de gebiedsgerichte invulling van het stikstofbeleid per provincie?

'Het is niet te voorkomen. Niet ieder verschil tussen de provinciale besturen kan worden uitgevlakt. Dat is nu eenmaal het resultaat van het democratische proces. Maar de centrale lijn moet landelijk worden bepaald.

'Het kabinet moet per provincie een plafond vaststellen. Dat kunnen verschillende plafonds zijn, afhankelijk van de problematiek die zich voordoet. Het zou kunnen dat het plafond voor Noord-Brabant anders is dan dat voor Groningen.'

Er is in het verleden geopperd om de Natura 2000-gebieden te wijzigen. Is dit nog meegenomen?

'Wij hebben onszelf in Brussel georiënteerd. In zijn algemeenheid zijn er twee redenen voor Brussel om een wijziging te accepteren.

'In de eerste plaats als er aantoonbaar wetenschappelijke fouten zijn gemaakt. En in de tweede plaats als vanwege externe omstandigheden duidelijk is dat de doelstellingen nooit gehaald kunnen worden. Als ik minister was dan, zou ik zeker naar Brussel gaan. Ik denk alleen dat de kans niet groot is dat er ingrijpend iets zal veranderen aan de Natura 2000-gebieden.

'We hebben een beleidsreconstructie naar dit onderwerp laten uitvoeren. De conclusie die je kunt trekken, is dat ons land zich bij het ondertekenen van de Vogel- en Habitatrichtlijn niet helemaal heeft gerealiseerd wat de consequenties hiervan waren.'