POV-voorzitter niet verbaasd over lage stikstofopbrengst sanering

Nieuws Varkens Ilona Lesscher 01 jul 2021 om 12:29uur

De verbazing over de lage stikstofopbrengst van Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) is onterecht, vindt POV-voorzitter Linda Janssen. 'Een goed verstaander had dat kunnen zien aankomen. Daar was de regeling ook niet voor bedoeld.'

POV%2Dvoorzitter+niet+verbaasd+over+lage+stikstofopbrengst+sanering

De saneringsregeling is onderdeel van Sectorplan Vitalisering Varkenshouderij en primair in het leven geroepen om geuroverlast op burgerwoningen weg te nemen. 'De regeling is gepresenteerd en in uitvoering genomen nog voor stikstof ertoe deed in Nederland. Dat is er pas later door landbouwminister Carola Schouten aangekoppeld.'

De regeling sloot januari 2020 en was beschikbaar voor bedrijven in de concentratiegebieden Zuid en Oost. Van de 502 Srv-aanvragen die werden ingediend, zijn er 430 gehonoreerd. Daarvan hebben 278 ook daadwerkelijk de beschikking getekend. Verder zijn er nog twee beschikkingen in behandeling. De stikstofopbrengst van de regeling is 2,8 mol, terwijl door het ministerie rekening was gehouden met een opbrengst van 8,5 mol.

Relatief kleine emissies

Als redenen voor de lagere opbrengst, noemt het ministerie een aantal zaken. Het gaat om het aantal varkenshouders dat uiteindelijk de beschikking tekende, de relatief kleine emissies van deze bedrijven en het feit dat ze niet dicht bij Natura 2000-gebieden liggen. 'Wij hebben minister Schouten daar herhaaldelijk voor gewaarschuwd. Varkenshouderijen dragen niet veel bij aan deposities', zegt Janssen.

• Lees ook: Stikstofwinst varkenshouderijsanering maar derde van geraamd

In concentratiegebied Zuid kwamen 173 aanvragen uit Brabant en 55 uit Limburg. In concentratiegebied Oost zijn 27 aanvragen afkomstig uit Gelderland, twintig uit Overijssel en drie uit Utrecht. De vergoeding per recht bedroeg in concentratiegebied Zuid 151 euro en in concentratiegebied Oost 52 euro. Janssen: 'Bedrijven in Oost-Nederland kregen het daardoor bijna niet rond gerekend en als de gemeente dan ook nog eens niet meewerkt.'

Bedrijven dicht bij kernen

Van oudsher kent Oost-Nederland relatief veel bedrijven dicht bij kernen. Janssen is ervan overtuigd dat wanneer de vergoeding in Oost hoger was geweest, er vanuit dat concentratiegebied ook meer bedrijven hadden ingetekend.

De prijzen die per recht worden uitgekeerd, zijn berekend door Wageningen University and Research en zouden marktconform zijn. In de praktijk werden daar echter wel vraagtekens bij gezet. Zo berichtte Abab Accountants en Adviseurs over een verschil in prijs dat niet direct werd herkend in de praktijk.

580.447 rechten uit de markt

Onder de 278 bedrijven die intekenden zijn 107 bedrijven met vleesvarkens, 97 vermeerderingsbedrijven, 61 met een gesloten bedrijfsvoering en dertien vallen onder categorie 'anders'. In het concentratiegebied Zuid verdwijnen met de regeling 507.177 varkenseenheden en in Oost 73.270. In totaal zijn dat 580.447 varkenseenheden; 6,7 procent van het aantal dat in 2019 beschikbaar was in Nederland.

• Lees ook: Extra rijksmiddelen voor aankoop Brabantse piekbelasters

Nog niet bekend is om hoeveel zeugen en vleesvarkens het gaat. Met het uit de markt nemen van de rechten is 80,4 miljoen euro gemoeid. Nog eens 196,9 miljoen euro wordt uitgekeerd voor het waardeverlies van productiecapaciteit (gebouwen). Bij de openstelling van de regeling was 120 miljoen euro beschikbaar vanuit het regeerakkoord en nog eens 60 miljoen uit de klimaatmiddelen: de Urgenda-gelden.

Plafond verhoogd

Het subsidieplafond werd daarna verhoogd met 270 miljoen naar 450 miljoen euro. Aanleiding voor de verhoging waren de 502 inschrijvingen voor de regeling. 'Het was economisch een onzekere tijd en de dreiging van Afrikaanse varkenspest speelde. Ondernemers kochten tijd door zich te melden voor de regeling. Ook dat hebben we herhaaldelijk bij het ministerie aangegeven', geeft Janssen aan.

De verbazing die door Nederland golfde, nadat het landbouwministerie woensdag de stikstofopbrengst van de saneringsregeling bekendmaakte, ontlokt haar een diepe zucht. 'Een goed verstaander had beter kunnen weten', geeft de POV-voorzitter POV aan. Uit de Srv blijft 170 miljoen euro over, die het Rijk en provincies gaan inzetten voor andere stikstofreducerende maatregelen.

Dat dit geld niet voor de varkenshouderij beschikbaar blijft, noemt Janssen terecht. Een deel is klimaatgeld en met de regeling is al een groter bedrag gemoeid dan er in eerste instantie voor was gereserveerd. 'Als sector hebben we op eigen kracht 85 procent ammoniakreductie gerealiseerd. Dat het Rijk nu veel geld vrijmaakt voor ammoniakreducerende maatregelen is echter wel zuur.'