Deskundigen: ga stikstof nou echt meten

Een van de pleitbezorgers van een deugdelijk meetsysteem is Martin Scholten van Wageningen University & Research en lid van het voormalig Adviescollege Stikstofproblematiek (commissie-Remkes). De commissie-Hordijk adviseerde de overheid de rekenmethodiek te verbeteren, maar volgens Scholten is er meer nodig.

'Ik kijk kritisch aan tegen het rekenen. Ik weet dat commissie-Hordijk heel goede adviezen heeft gegeven. Ik weet dat dit is opgepakt en dat rekenmodellen worden verbeterd. Maar het blijven rekenmodellen', zegt Scholten. 'Ik vind het een gemiste kans dat in het buitengebied niet gewoon een dicht meetnet van moderne sensoren wordt opgezet. We weten dan precies wat er met stikstof aan de hand is. Zodat we op basis daarvan ook kunnen acteren. Daardoor zullen we ook meer begrip krijgen, zodat we weten waar de depositie plaatsvindt en waar de emissie vandaankomt.'

Minder discussie

Door te meten, verwacht Scholten meer inzichten te krijgen die minder ter discussie staan dan de huidige rekenmodellen. 'Ik hoop dat we in een gemeten werkelijkheid terechtkomen en uit een berekende werkelijkheid vandaan.'

Er werden vanuit de landbouwcommissie in de Tweede Kamer ook vragen gesteld over het gebruik van de Kritische Depositie Waarde (KDW) in het natuurbeschermingsbeleid.

Er worden volgens Scholten studies gedaan naar wat de overschrijding van de KDW nu daadwerkelijk betekent. 'Natuurlijk zijn de waarden afhankelijk van de staat van de natuur. Maar die twee dingen bij elkaar opgeteld levert geen reden op om de stikstofproblematiek de bagatelliseren.'

Groepen deskundigen

Tijdens het rondetafelgesprek met de landbouwcommissie werd met vier groepen deskundigen gesproken: juristen, wetenschappers, boeren en belangenbehartigers. Als laatste kwam voorzitter Sjaak van der Tak van LTO Nederland aan het woord. Hij lichtte het versnellingsplan toe dat LTO eerder samen met Natuurmonumenten, Natuur & Milieu, VNO-NCW, MKB Nederland en Bouwend Nederland presenteerde.

'Als ik zo de sprekers vanmiddag beluister, hoor ik de twee uitersten van het stikstofdebat', stelt Van der Tak. 'Aan de ene kant hoor ik dat men naar 50 procent reductie wil in 2025 en zelfs 90 procent in 2035. Zonder daarbij te denken aan de gezinnen en familiebedrijven. En aan de andere kant zijn er insprekers die zeggen: er is eigenlijk geen probleem. We hoeven helemaal geen stappen te ondernemen. Beide uitersten hebben iets gemeen. Ze helpen onze ondernemers, en met name de veehouders, geen stap vooruit.'

Realtime meten

Ook in het plan van deze partijen neemt het echt meten van stikstof een belangrijke plek in. 'Dat moet realtime gaan gebeuren. In de stal, buiten de stal en in de Natura 2000-gebieden. Binnen twee tot drie jaar kan echt overal worden gemeten. Dan krijgen we een veel betere analyse dan via de huidige computermodellen, want dat is wat ons dwars zit', legt Van der Tak uit. 'De Aerius-rekenmodellen in relatie tot de habitatrichtlijnen. Dat deugt niet. Zo kun je niet vooruit.'

Volgens voorzitter John Spithoven van Stichting Stikstofclaim zal elk initiatief in Nederland voor de rechter sneuvelen. 'De Nederlandse interpretatie van de habitatrichtlijn is een dusdanige dat elk initiatief dat wordt genomen voor de rechter zal sneuvelen. Dat is tot op de dag van vandaag gebeurd', aldus Spithoven.

'Kijk eens naar de buurlanden. Duitsland zorgt dat er meer metingen zijn, natte depositiemetingen. Daardoor weten ze dat stikstof van dichtbij op Natura 2000-gebieden neerdaalt. Het land neemt daarom ook maatregelen dicht bij die gebieden. Duitsland probeert economische activiteiten in de nabijheid van Natura 2000-gebieden te vermijden', stelt de Stichting Stikstofclaim-voorzitter.

Stikstofneerslag gehalveerd

Volgens de stichting toont de afgelopen dertig jaar wel aan dat het Nederlandse stikstofbeleid niet werkt. De stikstofneerslag is in deze jaren gehalveerd, wat een positief effect op de biodiversiteit zou moeten hebben. 'Maar in de politiek en media overheerst een tegenovergesteld beeld, alsof we afstevenen op een ecologische ramp', zegt Spithoven.

'Nieuwe activiteiten worden getoetst in een modellenwereld, waarin een tunnelvisie is ontstaan met een eenzijdige focus op stikstof, alsof dat de allesbepalende factor is voor de staat van de natuur. Terwijl bekend is dat vele factoren van invloed zijn. Een modellenwereld bovendien met grote onzekerheden, die op geen enkele wijze aansluit bij de nauwkeurigheid die is terug te vinden in beleidsregels.'