Raad van State zeer kritisch over aanpak stikstofreductie

Het advies werd vrijdag gepubliceerd. Inmiddels heeft Schouten haar regeling op onderdelen aangepast. Die wordt nu aan de ministerraad voorgelegd. Zodra de regeling in werking is getreden, moet blijken of die ook voldoet aan de Europese regels voor natuurbescherming en of de aanpak juridisch standhoudt bij de Raad van State.

Het nieuwe besluit is een nadere uitwerking van het programma dat is vastgelegd in de Wet stikstofreductie en natuurverbetering. Het belangrijkste onderdeel, naast monitoring van de maatregelen, is het zogeheten legaliseringsprogramma. Daarmee krijgen de veroorzakers - de zogeheten PAS-melders - van een geringe toename van stikstof in natuurgebieden alsnog een natuurvergunning.

Onder de PAS-stikstofregeling konden de boeren hun activiteiten melden. Een vergunning was niet nodig. Maar sinds het ongeldig verklaren van de PAS-regeling door de Raad van State is wel een natuurvergunning vereist. De minister heeft ervoor gekozen om de activiteiten van de PAS-melders allemaal te legaliseren met een vergunning. Ze vindt dat die te goeder trouw hebben gehandeld en investeringen hebben gedaan in overeenstemming met de toen geldende regels.

RvS niet overtuigd

De minister heeft zogeheten omgevingswaarden voor stikstof in 2030 en 2035 vastgesteld. In 2030 moet de helft van de stikstofgevoelige natuurgebieden onder de kritische depositiewaarde zitten, in 2035 driekwart. Die depositiewaarde is de norm waarboven de natuur ernstig wordt aangetast. Volgens RvS geeft het ontwerpbesluit geen inzicht in de maatregelen om de omgevingswaarde in 2035 te kunnen halen.

Het moet nu al duidelijk zijn dat die omgevingswaarde wordt gehaald. De raad is er daar nu niet van overtuigd. Verder constateert de raad dat de minister een stikstofreserve voor bijzondere ontwikkelingen misbruikt om de activiteiten van de PAS-melders te legaliseren. Stikstofruimte die is ontstaan door maatregelen voor natuurverbetering mag niet worden gebruikt voor het legaliseren. Daarvoor moeten aparte maatregelen worden genomen.

Wegstrepen

De raad is ook niet tevreden over het stikstofregistratiesysteem dat nodig is voor extern salderen. De toename van stikstof die de PAS-melders tezamen veroorzaken, moet bij legalisering worden weggestreept (gesaldeerd) tegen stikstofruimte die elders is ontstaan.

Dat vereist een goed registratiesysteem. En het ontwerpbesluit maakt evenmin duidelijk hoe de te legaliseren activiteiten worden geïnventariseerd. Volgens de raad 'is het niet eenvoudig die activiteiten in kaart te brengen'. Het gaat om meer dan drieduizend PAS-melders.

Ontsnappingsroute

De minister maakt het ook mogelijk om via een 'ontsnappingsroute' een natuurvergunning te verlenen, als maatregelen onvoldoende helpen. Dat kan als onder meer sprake is van een dwingende reden van groot openbaar belang. De raad ziet hier juridische 'struikelblokken'.