Boeren zien ongekende stijging inkoopkosten

'Enerzijds zijn er problemen met de beschikbaarheid van grondstoffen. En als ze er wel zijn, dan zijn ze duur', vat Wim Kwant van agrarische groothandel BTN de Haas de situatie samen. 'We hebben te maken met grote prijsfluctuaties bij alles dat metaal- en oliegerelateerd is, maar ook hout is verschrikkelijk duur en soms niet te krijgen. Landbouwfolie is zo'n 20 procent in prijs gestegen, machines 10 procent, gereedschappen 20 procent en de transportkosten zijn verdrievoudigd', somt Kwant op. 'Ik denk dat de handel herstelt, maar de komende anderhalf jaar hebben we hier nog mee te maken.'

Wachten op prijsdaling

Kwant stelt dat fabrikanten hun productie beperken door de hogere kosten. 'Neem nu een zitmaaier van Husqvarna. Die is gemaakt van metaal en kunststof. We kunnen ze het hele jaar niet meer leveren. Klanten gaan niet het dubbele betalen voor een grasmaaier. Dat weet de fabrikant ook, dus die maaier wordt überhaupt niet geproduceerd. Zo'n fabrikant wacht tot de prijzen van grondstoffen dalen.'

Peter Boudeling, directeur inkoop bij Agrifirm NWE, ziet flinke prijsstijgingen bij granen en oliehoudende zaden. Die zijn via de productie van respectievelijk bio-ethanol en biodiesel gerelateerd aan de olieprijs. Met het aantrekken van de economie neemt ook de vraag naar biobrandstoffen toe. Andere factoren die een rol spelen zijn de groeiende vraag uit China, in combinatie met tegenvallende oogsten in dat land en Zuid-Amerika. Boudeling verwacht hier pas stabilisatie als de oogst in Europa komt, want die staat er goed bij.

De aantrekkende economie jaagt ook de kosten van zeetransport flink op. De vraag naar containers is enorm en ook in het bulk- en stukgoedtransport is er een tekort aan capaciteit. Twee jaar geleden kostte het 1.800 dollar om een container van China naar Europa te krijgen, inmiddels is dat 15.000 dollar. 'Ruwe olie, transport en de basisstoffen voor kunststoffen en kunstmest zijn allemaal duurder geworden. Oude voorraden raken op en dan moet je opnieuw inkopen. Dat kost meer.'

Lastig parket

Boudeling vraagt zich af of boeren deze prijsstijgingen kunnen opvangen. 'We zien wel hogere prijzen voor melk, varkensvlees en eieren, maar of dat voldoende is om die hogere kosten af te dekken, zal per ondernemer verschillen. Boeren zitten in een lastig parket. Van alle kanten stijgen hun inputkosten.'

De prijzen van machines en onderdelen 'schieten door', zegt directeur Gerard Heerink van Fedecom, de brancheorganisatie voor de mechanisatiesector. 'We merken het bij de inkoop van onderdelen, waar bestellingen niet worden uitgeleverd. Het tekort aan computerchips werkt bijvoorbeeld ook in onze sector door, want de automatisering speelt hier een steeds grotere rol.'

Heerink schrijft de problemen vooral toe aan de verwarring die er heerst in de toeleveringsketen. Die is ontstaan doordat de economie zich onverwachts snel herstelt nu de coronapandemie aan het aflopen is. 'Het is een grote zorg. Het is te hopen dat ook de afzetprijzen voor onze afnemers stijgen, zodat zij ook meer verdienen om de stijgende kosten te kunnen betalen.'

Machinedistributeur Reesink Agri houdt bij al uitstaande offertes nog even vast aan de oude prijzen, zegt sales- en marketingmanager Thelen. 'Maar bij nieuwe aanvragen gelden de nieuwe prijzen.' Thelen spreekt van een unieke situatie waarbij producten over de volle breedte van de markt in prijs omhooggaan. 'Bij eerdere geopolitieke ontwikkelen zagen we ook wel prijsstijgingen bij olie of staal, maar nu gaat het over alle sectoren.'

Met uitleveringen van machines heeft Reesink nog geen problemen, zegt Thelen. Dat hangt ook af van in hoeverre een fabrikant zelfvoorzienend is. 'Kuhn maakt vrijwel alle onderdelen zelf en is daardoor niet zo afhankelijk van toeleveranciers.'

Kostenpost loonwerkers

De hoge dieselprijs betekent voor de loonwerkers een fors hogere kostenpost, stelt Maurice Steinbusch, secretaris Agrarisch loonwerk bij Cumela. Vorig jaar was de dieselprijs laag door de vraaguitval na ingang van de coronamaatregelen. 'Dat was een bijzonder jaar, maar nu is het weer terug op het niveau van twee jaar geleden.

Veel boeren en tuinders sluiten jaarcontracten af voor het loonwerk. Of die afspraken duurder gaan worden, hangt af van de marktpositie van de bedrijven, zegt Steinbusch. Loonwerkers zullen die wel willen doorberekenen. 'Er is veel concurrentie in de markt, maar de kosten op andere vlakken stijgen ook. Bijvoorbeeld via de cao. Want ook voor deze bedrijven wordt het vasthouden van personeel op een krappe arbeidsmarkt steeds belangrijker.'