CDA: 'Boor stikstofvoorstel niet gelijk de grond in'

Het christendemocratisch Kamerlid vindt het stikstofvoorstel 'dapper' en noemt het een slechte zaak dat andere organisaties het plan gelijk een kopje kleiner willen maken. 'Houd daarmee op', is zijn oproep. 'Boor het plan niet gelijk de grond in. Het is bijzonder moedig dat de organisaties met een plan komen en hun nek uitsteken om het stikstofprobleem op te lossen, zeker van LTO. Heb daar waardering voor en kom met verbetervoorstellen als je vindt dat het beter kan.'

Boswijk doelt op reacties van onder meer Greenpeace en Mobilisation for the Environment (MOB) enerzijds en Farmers Defence Force (FDF) anderzijds. MOB en Greenpeace dreigen nog steeds met juridische stappen. FDF vindt 26 procent stikstofreductie tot 2030 echt de max en wil niet voor 40 procent gaan, zoals in het voorstel van de partijen staat. 'Laat dat duidelijk zijn in Den Haag, maar ook in het LTO-hoofdkantoor', stelt FDF-voorman Mark van den Oever in een videoboodschap.

Zelf vindt Boswijk het belangrijk dat er langetermijnperspectief voor boeren komt. 'In dit plan zie ik vooral voorstellen voor de komende tien jaar. Maar om boeren echt mee te krijgen, moeten er afspraken worden gemaakt voor een termijn van zeker twintig tot dertig jaar. Dan zijn banken ook eerder bereid om erin te investeren. Dat mis ik nog in wat ik er nu van heb gelezen.'

Veel geld

Het CDA-Kamerlid schrikt niet van het bedrag van 15 miljard euro in het voorstel van de partijen. 'De stikstofaanpak kost veel geld, wat je ook doet. Een halvering van de veestapel met bijbehorende uitkoop kost nog veel meer. Het bieden van perspectief voor de landbouw en herstel van natuur gaat gepaard met forse bedragen. Daar ontkomen we niet aan.

De BoerBurgerBeweging (BBB) is helemaal niet positief over het voorstel en zegt verbijsterd te zijn, zo is te lezen op de website van de partij. 'BBB is verbijsterd dat nota bene een boerenorganisatie met zo'n plan komt, zonder onderbouwing en doorrekening van de effecten', stelt de partij van Tweede Kamerlid Caroline van der Plas. 'Terwijl dit wel enorme gevolgen kan hebben voor het bestaansrecht van boeren en tuinders én hun belangrijke en duurzame rol in het waarborgen van voedselzekerheid in en buiten Nederland.'

BBB vreest dat het plan een forse reductie van het aantal boerenbedrijven gaat betekenen. 'En met het verdwijnen van boeren worden ook andere sectoren geraakt.' BBB maakt zich zorgen over de effecten voor de groene ruimte. 'De vrijkomende groene ruimte zal in rap tempo worden ingeruild voor grijs: industrie, megazonneparken een aaneengeregen steden waar mensen anoniem naast elkaar wonen.'

Aannames en modellen

De partij denkt dat LTO Nederland zich onder druk heeft laten zetten door bouw- en natuurorganisaties. Volgens de nieuwe partij op het Binnenhof zijn de hele stikstofimpasse en de stikstofwet gebaseerd op aannames en modellen van het RIVM, die niet deugen.

Laura Bromet van GroenLinks heeft het voorstel nog niet goed kunnen bestuderen, maar vindt het een compliment waard dat de partijen met een voorstel zijn gekomen. 'Het is goed om samen plannen te maken. Ik heb er nog geen inhoudelijk oordeel over, maar hoop dat de partijen verder kijken dan alleen stikstof. Er liggen ook enorme opgaven voor klimaat en de Kaderrichtlijn Water. Dat moet in samenhang worden aangepakt voor de lange termijn.'

De ChristenUnie is blij met het voorstel. 'De stikstofcrisis zette ons stil bij een waarheid als een koe: niet alles kan. Echt goed dat de polder oplossingen aandraagt, dapper ook, vooral van LTO Nederland, die hiermee haar nek uitsteekt, voorbij polarisatie en met als inzet een positief perspectief voor boer en natuur', stelt Tweede Kamerlid Pieter Grinwis van de ChristenUnie op Twitter.

Perspectief landbouw

Thom van Campen van de VVD heeft, eveneens op Twitter, eenzelfde reactie. 'Mooi dat boeren, ondernemers en milieuorganisaties samen de strijd aangaan tegen het stikstofprobleem. Belangrijk voor perspectief in de landbouw, krachtig natuurherstel, woningbouw en banen voor Nederlanders.'

Joris Thijssen van de Partij van de Arbeid vindt het een Interessant voorstel. 'De huidige aanpak van het kabinet is inderdaad volstrekt onvoldoende, zoals de PvdA ook stelt. Daarmee komt herstel van de natuur en ruimte om woningen te bouwen in gevaar. Het getuigt van leiderschap dat LTO deze stap zet en wil praten over boeren die stoppen en extensiveren. Tegelijk zitten er aan dit plan nog veel haken en ogen: onder andere komt er wel voldoende stikstofreductie? Het lijkt mij goed als het kabinet het planbureau dit plan laat doorrekenen.'

Vergunningen

Waar Natuurmonumenten en stichting Natuur & Milieu hun handtekening hebben gezet onder het voorstel, zien Greenpeace en MOB er geen heil in. MOB vindt eigenlijk het enige positieve aan het plan dat de partijen erkennen dat er meer is dan alleen een probleem met vergunningen.

'Het voorstel om de reductiedoelstelling voor 2030 uit de stikstofwet te verhogen van 26 naar 40 procent is zelfs lager dan de minimaal noodzakelijke reductie volgens de commissie-Remkes', stelt Johan Vollenbroek van MOB. 'Een ecologische onderbouwing ontbreekt en het is een slap compromis om de vergunningverlening op gang te krijgen. De natuur is opnieuw de dupe. Het voorstel is noch ecologisch noch juridisch onderbouwd. Uitvoering van dit plan zal weer gaan leiden tot een hausse van juridische procedures.'

Greenpeace eiste vorige week in een sommatiebrief van het kabinet dat in 2025 al 50 procent reductie ten opzichte van 2019 wordt behaald. Dit moet volgens de milieuorganisatie oplopen tot 90 procent stikstofreductie in 2035. Het huidige kabinetsbeleid mikt op een reductie van 25 procent in 2030 en 50 procent in 2035. Als in het nieuwe regeerakkoord geen aanscherping wordt opgenomen, dreigt de organisatie de overheid met een rechtszaak.

In strijd met habitatrichtlijn

'Dit plan doet niet genoeg om verslechtering van onze kwetsbare natuur te voorkomen', laat Greenpeace-directeur Andy Palmen dan ook in een reactie op Twitter weten. 'Dat is in strijd met de habitatrichtlijn. Ecologische onderbouwing ontbreekt en het is een compromis om de vergunningverlening op gang te krijgen. De natuur is de dupe.'

Aan de kant van het spectrum trekt FDF fel van leer. Van den Oever vindt 26 procent stikstofreductie al een zware taak voor de agrarische sector. Hij heeft het in de video abusievelijk over 60 procent stikstofreductie in plaats de 40 procent die in het voorstel staat. 'Wij blijven gewoon op de wettelijke norm zitten', zegt hij. 'Ik zie dit als een soort voorbode van de formatie. Dan gaan wij laten zien en laten voelen dat dit niet gaat gebeuren. 26 procent is de echt de max en geen procent meer. Laat dat duidelijk zijn in Den Haag, maar ook in het LTO-hoofdkantoor.'

Duidelijkheid en perspectief

Agractie reageert gematigd en vooral inhoudelijk op het stikstofvoorstel, met aandachtspunten en verbetervoorstellen en roept op tot eenheid in de sector. 'De agrarische sector is gebaat bij duidelijkheid en perspectief', schrijft de organisatie. 'Verschillen van mening en inzicht zullen er altijd blijven, maar tegenover elkaar staan in plaats van elkaar te versterken in de sector is destructief.'

Het is volgens Agractie terecht dat er veel geld is gevraagd voor realisatie van het plan. Toch ziet Agractie het gevaar dat aan de randen van Natura 2000-gebieden een uitverkoop dreigt van agrarische bedrijven. Inzetten op innovatie is volgens de organisatie beter dan op reductie van de veestapel. 'En wat is de bijdrage van andere sectoren in het realiseren van maatschappelijke diensten?