Greenpeace eist van Rutte scherper stikstofbeleid, rechtszaak dreigt

Greenpeace beroept zich op de Europese Habitatrichtlijn en stelt dat deze door Nederland wordt geschonden. De recent aangenomen stikstofwet en het onderliggende maatregelenpakket zijn volgens de milieuorganisatie onvoldoende om de verslechtering van de kwetsbare natuur te stoppen.

In vijftien van de dertig in een onderzoek geselecteerde stikstofgevoelige habitat(sub)typen blijkt over aanzienlijke oppervlakten in 2030 nog steeds sprake te zijn van overschrijding van de kritische depositiewaarde (KDW). Dat komt naar voren uit ecologisch-wetenschappelijk onderzoek dat ecoloog Roland Bobbink van Bj-Ware in opdracht van Greenpeace deed. Die conclusie geldt tevens bij het volledig halen van de doelen van het kabinet voor stikstofreductie. Zijn onderzoek werd donderdagochtend gepresenteerd.

Extra maatregelen

Greenpeace eist in de sommatiebrief van het kabinet dat in 2025 al 50 procent reductie (ten opzichte van 2019) wordt behaald met 74 procent van het areaal stikstofgevoelige natuur onder de KDW. Dit moet oplopen tot 90 procent reductie (ten opzichte van 2019) in 2035 met 97 procent areaal stikstofgevoelige natuur onder de KDW. Het huidige kabinetsbeleid mikt op een reductie van 25 procent in 2030 en 50 procent in 2035.

Greenpeace vraagt de Staat binnen twee maanden te reageren op de sommatiebrief. Wanneer blijkt dat in het regeerakkoord geen extra maatregelen komen die de stikstof aanzienlijk reduceert, gaat de milieuorganisatie over tot dagvaarding.

Boosdoener

'De stikstoflast is al tientallen jaren te hoog als gevolg van de uitstoot van het verkeer, de industrie en de intensieve veehouderij. Maar de grote boosdoener is vooral de grove nalatigheid van de Staat die onvoldoende heeft ingegrepen', verklaart directeur Andy Palmen van Greenpeace Nederland. 'De natuur gaat eraan en ons geduld is op. Greenpeace trekt nu een streep in het zand en start deze natuurzaak om de natuurcrisis te keren.'

Greenpeace volgt met de dreiging van een rechtszaak vanwege het stikstofbeleid dezelfde lijn als die van Urgenda. Deze organisatie voerde eerder met succes een zaak tegen de overheid over het niet behalen van de gestelde CO2-reductiedoelen.

Ontwikkelruimte

LTO Nederland heeft kennisgenomen van het onderzoek en de plannen van Greenpeace. LTO-voorzitter Sjaak van der Tak kan de milieuorganisatie op één punt gelijk geven. 'De stikstofwet schiet inderdaad tekort: er is veel te weinig budget om de doelstellingen te behalen en broodnodige ontwikkelruimte te creëren. Dat los je niet op door te dreigen met onrealistische plannen en rechtszaken.'

'Veehouders willen verder ontwikkelen en verduurzamen, maar kunnen dat niet alleen', zegt Van der Tak. 'Om stappen te nemen zijn breed gedragen plannen, waar zowel economie als natuur beter van worden, met maatschappelijke investeringen voor maatschappelijke opgaven altijd kansrijker.'

Politieke steun

De progressieve partijen in de Tweede Kamer zijn het juist met Greenpeace eens dat het nieuwe kabinet meer actie moet ondernemen om de stikstofuitstoot terug te dringen. De milieuorganisatie stuurde donderdag een eisenlijst naar het kabinet en wil naar de rechter stappen als daar geen bevredigend antwoord op komt. Kamerleden van D66, PvdA, PvdD en GroenLinks vinden dat er meer moet gebeuren om de natuurschade door stikstof te stuiten.

Volgens Tjeerd de Groot van D66, die partij rekent op regeringsdeelname, maken recente onderzoeken steeds duidelijker 'dat er een schep bovenop moet'. 'Als het kabinet toestaat dat beschermde natuur verder achteruitgaat, dan is dat in strijd met de wet', zei hij in een eerste reactie.

Joris Thijssen (PvdA) noemde de actie van zijn voormalig werkgever Greenpeace 'keihard nodig'. Hij vindt dat het kabinet een 'riskante gok' neemt als het de stikstofwet niet aanscherpt, want de kans is volgens hem dan groot dat 'de natuur verpietert'. Ook wees hij op het risico dat de woningbouw opnieuw spaak loopt als straks blijkt dat de stikstofwet niet in lijn is met de Europese natuurwetgeving. Dat gebeurde in 2019 ook al na de stikstofuitspraak van de Raad van State.