Jansema is voortdurend op zoek naar gezonde bodem

Jansema heeft een akkerbouwbedrijf van ruim 180 hectare met 1:2 zetmeelaardappelen en 1:4 suikerbieten. Daarnaast verbouwt hij zaaiuien, vezelhennep, wintergerst en tagetes. Het bouwplan trekt een zware wissel op de bodem, realiseert hij zich. De grootste uitdaging in de Veenkoloniën zijn de aaltjes.

De akkerbouwer zoekt de oplossing in een weerbare bodem met voldoende bodemleven. Ook wil hij bij de gewasbescherming zoveel mogelijk gebruikmaken van natuurlijke vijanden. 'Vier jaar geleden ging de knop om', zegt hij. Jansema was al bezig met teeltvrije zones, maar daar was hij sceptisch over vanwege de grote onkruiddruk.

Natuurlijke vijanden

'De Agrarische Natuurvereniging Oost-Groningen ging de teeltvrije zones inzaaien met een bloemenmengsel, waarbij natuurlijke vijanden worden ingezet bij insectenbestrijding. Ik heb me erin verdiept en spuit sindsdien geen insecticiden meer. Geen probleem, zo blijkt. Daarom zoek ik verder om met minder middelen dezelfde opbrengst te kunnen halen.'

De ondernemer krijgt ondersteuning van Johan Schuitema die een agrarische groothandel heeft in onder meer meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Diens stagiair Stefan Haitel is student aan de Aeres Hogeschool in Dronten en voert verschillende onderzoeken uit. Niet alle experimenten vallen even goed uit, erkent Jansema.

Weersomstandigheden

'Het afgelopen jaar ben ik afgestapt van twee bodembehandelingen. De oogst viel tegen, maar dat had ook met de weersomstandigheden te maken. Dat geldt ook voor de proef met de bladbemesting die we hebben gedaan. Daarvoor heb je regen nodig en die kwam niet.'

Jansema laat zich niet zomaar stoppen. Hij experimenteert met twaalf verschillende groenbemesters en ziet het bodemleven toenemen. Een schep in de grond is illustratief: Haitel vist er meteen enkele wormen uit. Of dit leidt tot een hogere opbrengst, moet nog blijken. De student onderzoekt dit jaar de relatie tussen de verschillende groenbemesters en de opbrengst.

Harmonie terugbrengen

'Met een groenbemester probeer je de harmonie terug te brengen in de bodem, maar je vermeerdert ook aaltjes. Je moet de juiste balans zien te vinden', zegt Jansema.

'De aardappel heeft hulp nodig', vult Schuitema aan. 'Door een gezondere bodem te creëren, gaat de milieubelasting naar beneden. Het resultaat van een groenbemester is niet meteen te meten, maar wel na een paar jaar. De groenbemester moet je weer kunnen terugverdienen met minder bemesting en minder gewasbescherming.'

Poten in één werkgang

De aardappelen zijn in de groenbemester gepoot in één werkgang om zo de bodemdruk te minimaliseren. Al het aardappelland wordt overigens op deze manier gepoot. Vier jaar geleden zette Jansema zijn machines al op regelbare lagedrukbanden. Ploegen doet hij al jaren niet meer. De grond wordt tot 22 centimeter gespit en bewerkt met een vastetandcultivator.

Voor de bemesting gebruikte de akkerbouwer 100 procent drijfmest, maar dit jaar is een vijfde deel vervangen door vaste mest. 'Daarmee voeg je meer organische stof, voeding voor het bodemleven, toe aan de bodem en heb je minder bodemverdichting. Maar het kost me wel geld. Vaste mest kost geld, terwijl ik bij drijfmest geld toe krijg.'

Toen Jansema las over de Uitvoeringsregeling boerenexperimenten Veenkoloniën, Westerwolde en Oldambt, heeft hij met een collega een aanvraag ingediend. Deze is gehonoreerd, zodat de akkerbouwer nu niet meer zelf voor alle kosten van zijn experimenten opdraait.

Wortels stimuleren

'We willen onderzoeken hoe we met stimulansmiddelen de wortels kunnen stimuleren. Daarbij wordt de opname van voedingsstoffen beter. Dit willen we doen in combinatie met plaatsspecifiek bemesten' legt Jansema uit.

'Zo kun je met de beperkte middelen die je hebt, een maximale opbrengst zien te halen. Maar wel met het oog op een weerbare bodem. Daarnaast onderzoeken we via verschillende pootsystemen of de waterhuishouding en beworteling zijn te verbeteren.'

Onderzoeksrapport

HLB voert het bodemonderzoek uit. Schuitema levert de middelen en stelt zijn stagiair beschikbaar. 'Het is mooi dat er nu onderzoek wordt gedaan en dat er een onderzoeksrapport komt. Dan kun je je resultaten ook beter uitdragen', vindt de akkerbouwer.

'Ik ga niet zeggen dat ik de Veenkoloniën ga redden, maar ik hoop er wel een bijdrage aan te kunnen leveren. Ik zie na een paar jaar al resultaat van de groenbemesters en wil dat verder optimaliseren. Ik geniet gewoon van mooie grond, die vol leven zit.'