Rutte gaat zijn ‘stinkende best doen’ voor herstel vertrouwen

Een motie van wantrouwen haalde tegen Rutte net geen meerderheid omdat D66, CDA en Christenunie hun voormalige coalitiepartner bleven steunen. Een motie van afkeuring ingediend door D66 kreeg alle partijen, behalve de VVD, achter zich

Ondanks het grote verlies aan vertrouwen is Rutte niet van plan om op te stappen. Hij gaat zijn ‘stinkende best doen’ en ‘vreselijk hard werken’ aan het ‘terugverdienen van het vertrouwen’ van de Kamer en de samenleving, zei hij in een eerste reactie op de aangenomen motie van afkeuring.

Het is een ‘belangrijk politiek signaal dat ik zeer serieus neem’, zegt de VVD-leider. De Kamer debatteerde meer dan 13 uur lang over de vertrouwenscrisis die politiek Den Haag donderdag in zijn greep hield.

Verkeerde herinnering

Die crisis ontstond onder meer door een aantekening over een gesprek dat Rutte had met de oud-verkenners waar toch CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt ter sprake kwam. Rutte sprak hierover niet de waarheid. In zijn woorden: 'Ik had hierover een verkeerde herinnering'.

Als leider van de grootste partij wil Rutte graag opnieuw premier worden. De formatie van een nieuw kabinet zal echter een moeilijke puzzel worden, omdat het vertrouwen van alle partijen in Rutte is beschadigd. ‘De afstand tussen hem en mij is groter geworden. Dat neem ik hem kwalijk’, zei D66-fractievoorzitter en demissionair minister Sigrid Kaag tijdens het debat. ‘Ik heb mijn twijfels over de verdediging en ontkenning vandaag.’ Ze zegt dat het niet vanzelfsprekend is dat de VVD nog het voortouw neemt in de verkenning.

Na de partij van Rutte is D66 de grootste partij. Mogelijk gaan de partijen zelfs om Rutte heen. Kaag voegde op aandringen van andere partijen toe dat ze zelf ‘haar conclusies zou nemen’, als ze zou worden geconfronteerd met een motie van afkeuring. Volgens oppositieleider Geert Wilders luidt de D66-leider hiermee het einde van de periode-Rutte in, maar Kaag wilde niet verder ingaan op de betekenis van de motie. Ze noemt het een ‘heel zwaar middel’.

Politieke blamage

CDA-leider Wopke Hoekstra sprak over ‘een blamage van de politiek als geheel en van het parlement, en van de partijen die het initiatief hebben genomen tot de formatie.’ Naast de VVD is dat D66. Hoekstra noemde het debat, dat 13 uur duurde, ‘buitengewoon onbevredigend’.

Het is volgens hem goed om met de afkeuringsmotie te markeren dat Rutte het niet goed heeft gedaan. De CDA-leider wilde niet zeggen wat hij in het geval van Rutte zou doen als hij zo'n motie aan zijn broek zou krijgen. ‘Het is aan hem zelf om te wegen wat hij ermee doet.’

Gert-Jan Segers, leider van de kleinste coalitiepartij ChristenUnie, sloot zich er ook aan bij de motie. Hij keurt af dat er ‘onwaarheid is gesproken’ over de verkenningsgesprekken. Dat het zo mis is gelopen komt volgens Segers door de onduidelijke procedure van de verkenning.

Onafhankelijke informateur

Over hoe het nu verder moet met de verkenning, wil Rutte nog niets zeggen. Dat zal pas na de paasdagen aan de orde zijn. De Kamer nam tijdens het debat nog een motie van D66 aan. Daarin wordt gevraag de verkenning voor een nieuw kabinet opnieuw op te starten met een informateur die onafhankelijk is van de partijen in de Tweede Kamer. De vorige verkenners waren lid van VVD of D66.