Leveranciersvereniging: 'Markt rijp voor collectief aanbieden mest'

De mestmarkt is iets ten gunste van de varkenshouders gekanteld, zegt voorzitter Theo Rovers van De Leveranciersvereniging van Duurzame Mineralen uit het Brabantse Boekel. DLVDM is eind 2017 opgericht, omdat varkenshouders met een leveringscontract de mest niet meer af konden zetten bij een mestverwerker. 'Die installatie draaide niet goed en ging failliet', blikt hij terug. 'Iedereen was toen weer overgeleverd aan de grillen van de markt.'

Begin vorig jaar was het moment om samen de regie te pakken met de collectieve afzet van mineralen. 'Bestaande verwerkers hebben hun capaciteit uitgebreid en er zijn nieuwe verwerkers bijgekomen, zodat er extra vraag ontstond naar grondstoffen', zegt Rovers. 'Deze ontwikkeling in combinatie met een krimpend aantal varkens en collectief mest aanbieden, zorgen nu voor extra scherpe mestafzetprijzen.'

Zo'n zestig varkenshouders in Noordoost-Brabant en Noord-Limburg leveren via DLVDM mest bij diverse verwerkers. Rovers, kartrekker en uitvoerder van de vereniging, geeft aan dat ze samen zo'n 100.000 ton hebben om te laten verwerken. Dat gebeurt op basis van contracten met een looptijd van een half of een heel jaar. 'Steeds meer verwerkers weten ons te vinden en willen zaken doen. Er is nu al ruimte voor groei.'

Welke kwaliteit varkensmest en dikke fractie na mestscheiding leden aanbieden, weet Rovers precies. 'Ik ga de onderhandeling aan met de mestverwerkers en leg voorstellen over tarieven en vervangende verwerkingsovereenkomsten terug bij de individuele leden. Kosten inclusief of exclusief transport is afhankelijk van de afspraak met de verwerker.'

Vaste afzetstructuur

Een van de DLVDM-leden is Marc Megens met een bedrijf met zeugen en vleesvarkens in het Limburgse Siebengewald. 'Voor de afzet van mest ben ik bij diverse initiatieven aangesloten geweest. Toen het individuele leveringscontract bij mijn verwerker werd stopgezet, was ik overgeleverd aan de vrije mestmarkt. Dat heeft me koppijn opgeleverd en veel geld gekost', zegt hij. 'Wekelijks moeten er twee vrachten mest worden opgehaald, omdat ik weinig opslagcapaciteit onder de roosters heb. Ik speel in op een vaste afzetstructuur richting mestverwerking met een vergister.'

Sinds Megens mest via DLVDM aanbiedt, loopt de mestafzet gesmeerd. Het geeft hem rust en mede door de kracht van het collectief is de gemiddelde afzetprijs 3 tot 4 euro per ton lager geworden. 'Wie de mest hier op komt halen, maakt mij niet uit', stelt de varkenshouder. 'Zolang ze netjes werken en zich aan de afspraken houden.'

Het meevullen van de verwerkingscapaciteit en als varkenshouder de regie houden over de mestafzet, zijn nu volgens Rovers de belangrijkste doelstellingen. 'Maar ook samenwerken aan lagere afzettarieven. Het is in beider belang wanneer wij verwerkers ontzorgen bij de aanvoer van grondstoffen en zij marktgericht kunnen produceren en hun eindproducten goed verkopen. Mestmineralen vertegenwoordigen een bepaalde waarde.'

In het geval van Megens bevat de verse mest naast mineralen ook zo'n 40 kuub biogas. 'Voor een optimaal rendement moet die eerst worden vergist', stelt Rovers. 'Door collectief specifieke meststromen aan te bieden, versterken we de onderhandelingspositie van de individuele varkenshouder bij verwerkers. We zijn een marktpartij die ertoe doet.'

Stimuleren van mestverwerking nodig

'Wij zetten in op 100 procent verwerking van het mestoverschot op bedrijfsniveau. Het is toch te gek voor woorden als je eerst alle mest naar de verwerking moet brengen tegen de huidige hoge kosten om vervolgens producten terug te moeten halen om je eigen grond te bemesten. Daarom verwachten wij dat de verwerkingseisen in het nieuwe mestbeleid ergens tussen onze ambitie en die van de landbouwminister komen te liggen.'

'Wat het resultaat ook zal zijn, in diverse regio's is meer verwerkingscapaciteit nodig op geschikte locaties. Over het tijdig rondkomen van de benodigde vergunningen maken we ons als POV grote zorgen.'

'De huidige afzettarieven van ruim 20 euro per ton voor de verwerking zijn veel te hoog. Deze forse prijzen dragen niet bij aan een toekomstbestendige kostprijs in de varkenshouderij. Maar het klopt wel dat de prijzen aan het dalen zijn.'

'Verwerkers zitten niet 100 procent vol, waardoor ze extra inzet plegen om hun capaciteit maximaal te benutten. De dagprijzen staan onder druk, omdat door de sanering van honderden varkensbedrijven tussen de 700.000 en 800.000 ton minder varkensmest op de markt komt. De structureel lagere mestproductie zal nieuwe verwerkers dwingen concurrerend te zijn om hun capaciteit vol te krijgen. Bovendien eisen financiers aanvoerzekerheid van mest. Dat alles samen zorgt voor scherpere tarieven.'

'Te weinig. De prijzen van 35 tot 40 cent per kilo fosfaat zijn te laag. Als handelsschotten tussen VVO's in de verschillende dierlijke sectoren zouden zitten, dan ontstaan voor natte meststromen hogere vergoedingen per VVO. Prijzen die wel stimulerend werken op het meer laten verwerken van mest.'

'Het aanbod van mest van verschillende kwaliteiten regionaal groeperen en de capaciteit bij verwerkers optimaal invullen. Hebben leveranciers van mest een-op-een contract bij een bepaald initiatief, dan is het verstandig je te verenigen. Dat geeft meer rust en stabiliteit in de markt.'