Mestexport onder druk, kaderrichtlijn in de knel

Dit blijkt uit de 'Landelijke rapportage en inventarisatie export mestverwerking dierlijke mest' die recent werd gepresenteerd. Dit rapport, uitgevoerd door het Nederland Centrum Mestverwaarding (NCM), toont de stand van zaken rond mestverwerking en -verwaarding.

'Het rapport was van oorsprong bedoeld om aan te tonen of voldoende mest werd verwerkt in de zin van verplichte verwerking. Kan een sector aan zijn exportverplichtingen voldoen? We hebben de afgelopen twee jaar gezien dat het omslaat. Het gaat niet alleen om het wegwerken van overschotten. Het verwaarden van mest, het creëren van producten die een nuttige bestemming krijgen, wordt steeds belangrijker', stelt Rembert van Noort van NCM.

Fosfaatexcretie gedaald

Van Noort signaleert echter dat de fosfaatexcretie de afgelopen jaren is gedaald, als gevolg van fosfaatreducerende maatregelen. De gebruiksruimte is ook afgenomen, doordat er relatief meer bouwland in gebruik is genomen en het totale landbouwareaal is afgenomen.

Daarbij ziet de NCM-man ook een daling in de verwerking en export van dierlijke mest. Dit daalde met 7,8 miljoen kilo fosfaat naar 46,5 miljoen kilo. 'Na een daling van de export naar Duitsland in 2017, werd een verdere daling gezien. Ook ging de verwerkingscapaciteit met 4,2 miljoen kilo fosfaat omlaag. 'Dit kwam door groot onderhoud aan de mestverbrander van BMC Moerdijk', weet Van Noort.

Minder stikstofexport

Ook de export en verwerking van stikstof daalde met 3,7 miljoen kilo naar 46,4 miljoen kilo. Zo verminderde de export naar Duitsland met bijna 5 miljoen kilo. De export naar Frankrijk nam juist toe met 3,1 miljoen kilo.'

Door de daling komt het voldoen aan de Kaderrichtlijn Water in het geding. Die eist dat ondernemers een deel van hun mestoverschot laten verwerken, om dit vervolgens af te zetten buiten de Nederlandse landbouw. Zo moest vorig jaar 59 procent van de mestoverschotten in concentratiegebied Zuid worden verwerkt. 52 procent van de overschotten in Oost moest worden verwerkt en 10 procent van de overschotten in de rest van Nederland.

Mestverwaarding

Doordat de doelstelling in de Kaderrichtlijn Water de laatste jaren niet is gehaald, is de derogatie voor slechts twee jaar verlengd. Ook is er onduidelijkheid over de derogatie 2020-2021 staat in het rapport. Wel signaleert Van Noort kansen om op een andere manier mest uit de landbouw te halen, bijvoorbeeld via mestverwaarding. Hij merkt dat de hoeveelheid mineralenconcentraat de laatste drie jaar een vlucht neemt.

'Sinds 2015 is de afzet van mineralenconcentraat verdrievoudigd. Daarmee is 2 miljoen kilo stikstof en 63.000 kilo fosfaat als kunstmestvervanger buiten de landbouw afgezet, met name in Zuid-Nederland', constateert Van Noort.