René Veldman: 'KeurMest onmisbaar voor transparante mestmarkt'

Twee jaar alweer is Veldman sectormanager varkens- en paardenhouderij. Hij nam het stokje over van Koen van Bergen die naar Vion ging. Veldman viel met de neus in de boter. Hij heeft namelijk ook het mestdossier onder zijn hoede en daar speelde de afgelopen jaren genoeg. Zo is Rabobank onder andere nauw betrokken bij het initiatief 'Samenwerken in een eerlijke mestketen'.

Doelvoorschriften motiveren een grondgebruiker meer op zijn vakmanschap

René Veldman, sectormanager varkens- en paardenhouderij Rabobank

KeurMest en Mineralen Manager zijn daarvan resultanten. KeurMest zou in november operationeel worden, maar beide initiatieven werden on hold gezet in reactie op het nieuwe mestbeleid dat Schouten in september presenteerde. Pas wanneer de bedrijven die meedoen niet verplicht worden hun meststromen te kanaliseren – verplichte mestverwerking voor niet-grondgebonden bedrijven – wordt de ontwikkeling voortgezet.

Wat vindt Rabobank van het voorgestelde beleid?

'Een goede eerste aanzet. Wij zijn niet positief of negatief, maar die eerste aanzet behoeft nog veel uitwerking. Zoals de minister zelf aangeeft, is het gepresenteerde mestbeleid een ruwe schets die voortkwam uit de behoefte om meststromen te kanaliseren en fraude tegen te gaan.

'Dat uitgangspunt deelt Rabobank. Maar de minister gaat in het geschetste beleid in z'n geheel voorbij aan initiatieven die vanuit LTO Nederland, Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV), Cumela, Transport en Logistiek Nederland (TLN) en Rabobank worden ontwikkeld in het kader van 'Samenwerken in een eerlijke mestketen'.'

Waar doelt u specifiek op?

'Het ketencertificaat KeurMest en Mineralen Manager. Twee initiatieven die een goede bijdrage kunnen leveren aan de behoefte van akker- en vollegrondsgroentebedrijven aan ruwe varkensmest van goede kwaliteit met een gegarandeerde samenstelling.

'KeurMest haalt de druk van mestverwerking en kan helpen om kringlopen verder te sluiten. En daarmee voorkom je dat er juist meer minerale kunstmest gebruikt gaat worden.'

Wat is het belang daarvan?

'In Nederland drukken de mestafzetkosten zwaar op de concurrentiekracht van ondernemers. Mestverwerking is complex en duur. Een poorttarief waar ondernemers langere tijd aan vastzitten wordt soms als een te grote barrière gezien.

'Voor alle partijen op de mestmarkt is transparantie cruciaal. En in onze ogen zijn KeurMest en Mineralen Manager daarbij onmisbaar. Ze geven de producent en afnemer van mest en de controlerende instantie een realtime, transparant en betrouwbaar overzicht van mestsamenstelling, -volume en -stromen.'

Heeft het pleit van Rabobank voor beleid gebaseerd op doelen in plaats van middelen ook daarmee te maken?

'Klopt. Nu wordt gewerkt met gebruiksvoorschriften, maar wat ons betreft is het sterker om milieudoelen te formuleren voor bijvoorbeeld bodem en water. In Nederland zie je enorm grote verschillen die onder andere afhangen van de grondsoort.

'Koppel je doelvoorschriften aan gestandaardiseerde methodes om de prestaties te meten, dan wordt de grondgebruiker ook veel meer gemotiveerd op z'n vakmanschap.'

En dat bereik je niet met een scherp onderscheid tussen grondgebonden en niet-grondgebonden?

'Grondgebondenheid is maar een relatief begrip. Waar het om gaat is kringlopen zo veel als mogelijk te sluiten en daarbij een niet te beperkt geografisch perspectief te hanteren. Dat gaat zeker ten koste van de samenwerking met akker- en vollegrondsgroentebedrijven. Die hebben behoefte aan organische mest van goede kwaliteit met een gegarandeerde samenstelling. Als het aan ons ligt wordt het niet-grondgebonden spoor breder getrokken. Naast een spoor van (gecertificeerde) mestverwerking komt er wat ons betreft een spoor van gecertificeerde organische (ruwe) mest.'

Met het voorgestelde beleid wil minister Schouten ook een impuls geven aan mestverwerking.

'Het voorgestelde beleid kan inderdaad een impuls geven aan mestverwerking, maar meer regie op de mestmarkt kan ook effect hebben. Bijvoorbeeld middels een mestcoöperatie, waar de Coalitie Vitale Varkenshouderij nu de mogelijkheden van verkent. Dat kan zorgen voor meer continuïteit in de aanvoer bij mestverwerkers en dat kan weer invloed hebben op het poorttarief.

'Daarnaast pleiten wij als bank voor hoogwaardige verwaarding en meer ruimte voor de producten uit de verwerking: de kunstmestvervangers. Die discussie loopt al jaren, maar het is nu de hoogste tijd dat daar versnelling op komt.

'Goedkope mestverwerking is er (nog) niet, maar zijn de opbrengsten uit de verwerking hoger, dan kan het poorttarief mogelijk ook omlaag. Een hoogwaardiger product kan ook gemakkelijker verder worden weggebracht dan Frankrijk. Wereldwijd is er behoefte aan organische stof en nutriënten als fosfaat.'

Rabobank pleit ook voor een integrale benadering van het mestbeleid. Wat wordt daarmee bedoeld?

'Mest is aan tal van maatschappelijke thema's gerelateerd. Denk bijvoorbeeld aan stikstof, geur, klimaat, circulariteit en biodiversiteit. Mest is dus niet het enige terrein waarop de landbouw inspanningsverplichtingen heeft.

'Ondernemers willen best meewerken en daarin investeren, maar ze lopen steeds vaker vast op de terugverdientijd doordat beleid tussentijds wijzigt. De economische levensduur wordt te kort. Alle uitdagingen vatten in een beleid is ondoenlijk, maar het kan wel veel meer parallel lopen en op elkaar worden aangesloten dan nu gebeurt.'