Niet alleen corona drukte stempel op export

De handelscijfers laten voor 2020 een tamelijk grillig verloop zien. Dit verloop is volgens de onderzoekers van het Centraal Bureau voor de Statistiek en Wageningen Economic Research niet zo eenvoudig te duiden. Naast corona hadden ook andere factoren het afgelopen jaar invloed op de handel. Het gaat dan bijvoorbeeld om weersinvloeden, waardoor de productie hoger of lager uitvalt, en de uitbraak van dierziektes.

Het algemene beeld is dat de mondiale handel in agrarische producten uiteindelijk minder te lijden heeft gehad van de coronamaatregelen dan de totale wereldhandel. Maar onder het totaalcijfer gaan grote verschillen schuil.

Sierteelt

De export van sierteeltproducten nam in 2020 met ongeveer een half procent toe tot 9,5 miljard euro. Van de totale waarde aan geëxporteerde sierteeltproducten was 89 procent van Nederlandse makelij. Van de export ging 29 procent naar Duitsland, 12 procent naar het Verenigd Koninkrijk (VK) en 9 procent naar Frankrijk. De exportwaarde naar Duitsland en het VK steeg met respectievelijk 5 en 2 procent.

De export naar Frankrijk daalde met 8 procent. De strenge maatregelen in Frankrijk zijn hier de oorzaak van. Bloemisterijen moesten lange tijd gesloten blijven en er mochten geen bloemen meer worden verkocht in de supermarkten.

Vlees

Nederland exporteerde in 2020 voor 8,7 miljard euro aan vlees en eetbare slachtbijproducten, bijna 3 procent minder dan in 2019. Van al het vlees ging 20 procent naar Duitsland en 12 procent naar het VK, 2 procent minder dan in 2019. Het aandeel van de export naar China steeg van 8 naar 11 procent in 2020.

Voor de vleesindustrie was het een bewogen jaar. Door corona-uitbraken moesten meerdere keren slachterijen in Nederland, Duitsland en Denemarken tijdelijk worden stilgelegd. De sluiting van restaurants in belangrijke afzetgebieden leidde tot een sterke vraaguitval naar bepaalde types vlees, zoals kalfsvlees.

Chinese exportbeperkingen voor Pools kippenvlees (vogelgriep) en Duits varkensvlees (Afrikaanse varkenspest) zorgden voor extra druk op de Europese markt. Door de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in China en omringende landen in 2019, is ook in 2020 de exportwaarde naar die landen sterk gestegen. Ondanks deze sterke waardegroei, loopt dit jaar de exportgroei elke maand een beetje terug.

De exportwaarde van kippenvlees is dit jaar ook lager, het sluiten van de restaurants en het 'out-of-home'-segment (zoals bedrijfs- en schoolkantines) raakt ook deze branche behoorlijk. Per saldo leidde dit tot een lagere exportwaarde van ruim 3 procent.

Zuivel en eieren

In 2020 bedroeg de export van zuivel en eieren 8,3 miljard euro. Dit is 3,6 procent lager dan in 2019. De exportwaarde van kaas en eieren nam beperkt toe, beide met ongeveer 1 procent. Die van boter en andere melkproducten daalde met 7,5 procent. De beperkte importwaarde van eieren steeg met 9 procent, terwijl die van de meer omvangrijke kaasimport met ongeveer 8 procent daalde. De import van andere melkproducten bleef nagenoeg gelijk aan 2019.

Duitsland is en blijft de belangrijkste bestemming voor eieren en eiproducten, met 80 procent van de ei-export. De export naar Duitsland bleef op peil in 2020 door een toename van de verkoop in supermarkten, bij een afname van de verkoop van eiproducten voor de foodservice.

De belangrijkste drie landen waar Nederland kaas naar exporteert, lieten een wisselende ontwikkeling zien. Maar de veranderingen waren beperkt. Naar Duitsland en Frankrijk steeg de export 4 procent, naar België nam deze 3 procent af. De import daalde, vooral door een lagere import vanuit Duitsland (-6 procent) en België (-1 procent).

Groenten, aardappelen en uien

De waarde van de export van kas- en vollegrondsgroenten, aardappelen en uien bedroeg 7,1 miljard euro in 2020. Dit is bijna 3 procent lager dan in 2019. Tomaten, paprika's en komkommers bleven de belangrijkste exportgroenten.

De exportwaarde van tomaten nam af door lagere prijzen. Dit werd mede veroorzaakt door een hogere productie in heel Europa en de afgenomen vraag door het sluiten van de horeca en foodservice. Van paprika's nam de exportwaarde toe. Vooral door een betere prijsvorming, ondanks de daling van de export naar verre bestemmingen zoals de Verenigde Staten.

Er werden veel minder frites gegeten en daardoor daalden de prijzen sterk. Het geëxporteerde volume nam af waardoor de ingevroren voorraden toenamen. Daarnaast heeft de druk op de aardappelprijzen invloed gehad op de hoeveelheid geëxporteerde pootaardappelen, met name naar België omdat naar verwachting het aardappelareaal gaat dalen.

Avocado's, druiven, bananen, (blauwe) bessen, mango's en peren zijn de belangrijkste exportproducten bij de groep fruit. De waarde van de Nederlandse export van fruit bedroeg 7 miljard euro in 2020, een toename van 11,5 procent ten opzichte van 2019. Het merendeel van de export betreft wederuitvoer.