Europese Commissie adviseert Nederland over invulling GLB

Het nieuwe GLB, dat vanaf 1 januari 2023 van kracht wordt, kunnen Europese lidstaten tot op zekere hoogte zelf invullen. Zij stellen een Nationaal Strategisch Plan (NSP) op waarmee zij aangeven hoe zij de doelen denken te halen die in het GLB zijn vastgelegd. Dit plan moet aan het eind van 2021 ter goedkeuring aan de Europese Commissie worden aangeboden.

De Europese Commissie heeft voorafgaand per land een advies gegeven voor het NSP. Het advies leest als een lange boodschappenlijst met vooral milieu- en klimaataanbevelingen die aansluiten bij de ambities van de Green Deal.

Boer-tot-bordstrategie

Het nieuwe GLB, met de boer-tot-bordstrategie, wordt door de Europese Commissie gezien als belangrijk instrument om de Green Deal te verwezenlijken. Belangrijk in deze deal: 55 procent reductie van de broeikasgasuitstoot in 2030 vergeleken met 1990.

De Green Deal is nog niet in wetgeving gegoten. Dit jaar worden veel wetsvoorstellen verwacht waarover het Europees Parlement en de ministers van de 27 lidstaten zich moeten uitspreken.

De Europese Commissie vindt dat de Nederlandse land- en tuinbouw productief, innovatief en exportgericht is. In vergelijking met andere EU-lidstaten zijn Nederlandse bedrijven minder afhankelijk van GLB-inkomenssteun.

Anderzijds is de Europese Commissie kritisch over de Nederlandse uitstoot van broeikasgassen en stikstof (ammoniak en nitraat) per hectare: deze ligt hoger dan het EU-gemiddelde. De EU-doelstellingen worden nog niet gehaald, al wordt op nitraatemissie wel winst geboekt.

Suggesties

De Europese Commissie doet veel suggesties voor veranderingen. In veengebieden kan koolstof worden vastgelegd en het aantal landbouwhuisdieren kan worden verminderd. Kringlooplandbouw kan de leidraad zijn. Daarnaast zijn laag-emissiestallen, kunstmestvervangers en veevoeraanpassingen mogelijkheden.

In Nederland kan het percentage biologische land- en tuinbouw ook toenemen, vindt de Europese Commissie. In 2018 was het aandeel 3,2 procent, terwijl de Green Deal mikt op 25 procent in 2030 in Europa.

Het advies van de Europese Commissie wijst in een andere richting dan de richting die veel Nederlandse agrariërs zijn ingeslagen. Eurocommissaris Janusz Wojciechowski van Landbouw zet in op biologische en kringlooplandbouw. Waar hij de voorkeur geeft aan combinaties van natuur en landbouw, zijn die functies in Nederland vaker gescheiden en ligt de nadruk op hightech en productiviteit.

Hoogste grondprijs

Die keuze in Nederland is niet verwonderlijk, zegt Klaas Johan Osinga, adviseur internationaal bij LTO Nederland. 'In Nederland, met de hoogste grondprijs van Europa, mag je verwachten dat boeren en tuinders zich specialiseren en efficiënt produceren. Dat kun je niet zomaar vergelijken met Europese regio's met veel minder gronddruk. De Europese Commissie drukt emissies alleen uit per hectare. Een vergelijking op basis van emissies per eenheid productie ontbreekt.'

Osinga plaatst ook vraagtekens bij de haalbaarheid. 'Als het de andere kant op moet, dan moet het ook worden betaald. Neem de uitbreiding van de biologische teelt. Daarbij heb je een lagere opbrengst, dus moet er een meerprijs tegenover staan. Daar hoor je de Europese Commissie te weinig over. Het GLB gaat de opbrengstverliezen niet vergoeden. Daarvoor is het budget te klein en zijn er andere instrumenten.'