Europarlementariër Ruissen: 'Effectanalyse Green Deal noodzakelijk'

De Green Deal, met de biodiversiteits- en boer-tot-bordstrategie, is een reeks beleidsinitiatieven met als doel om Europa tegen 2050 klimaatneutraal te maken. Een gedegen onderzoek naar de economische effecten van de Green Deal is er niet.

Dat dit onderzoeksrapport er nog niet is, baart Europarlementariër en lid van de landbouwcommissie Bert-Jan Ruissen zorgen. Want de Green Deal vormt voor de Europese Commissie het uitgangspunt voor de onderhandelingen over het toekomstige beleid, zoals het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) na 2022 en het Nationaal Strategisch Plan.

In het Nationaal Strategisch Plan staat hoe een land de doelen uit de Green Deal denkt te halen. De Europese Commissie geeft elke lidstaat aanbevelingen op dit vlak.

Slechts aanbevelingen

Eurocommissaris Janusz Wojciechowski benadrukt dat deze plannen slechts aanbevelingen zijn om met elk land in gesprek te gaan. Ruissen constateert dat de Europese Commissie de plannen moet keuren en zal verlangen dat deze binnen het voorgestelde kader vallen.

De Green Deal speelt daarmee nu al een grote rol, vindt Ruissen. Maar de strategieën zijn nog niet in wetgeving vastgelegd en hebben geen juridisch kader. Ze zijn niet meer dan 'een mededeling van de Europese Commissie', zegt hij.

Onderzoek

Op verzoek van de landbouwcommissie van het Europees Parlement hebben Inrae, een Frans onderzoeksinstituut, en de Agro Paris Tech University de plannen voor de Green Deal al wel naast de hervormingsplannen van het GLB gelegd. Zij concludeerden dat het GLB-voorstel uit 2018 'slechts marginaal overeenkomt met de ambities van de Green Deal'.

Volgens de onderzoekers helpen het landbouw- en voedselsysteem in Europa niet om de doelstellingen van de Green Deal op het gebied van klimaat en milieu te halen. Ook de ambitie om het voedingspatroon en de gezondheid van Europeanen te verbeteren, wordt niet gehaald. De aanpassingen die in oktober op verzoek van de lidstaten en het Europarlement zijn doorgevoerd in de GLB-plannen, hebben daar volgens de onderzoekers onvoldoende aan veranderd.

De onderzoekers stellen dat een veel strenger beleid met grotere veranderingen nodig is om de doelen te halen. Dat betekent dat de klimaat- en milieu-elementen van het GLB moeten worden versterkt. Ook moet het GLB worden uitgebreid naar een wereldwijd voedselbeleid. Het principe 'de vervuiler betaalt' moet verder worden doorgevoerd, zo adviseren ze.

Vragen onbeantwoord

Ruissen, tevens GLB-onderhandelaar namens zijn fractie, vindt dat het rapport een ruwe indicatie geeft van de effecten. Er blijven veel vragen onbeantwoord. Zo wil hij, net als veel andere Europarlementariërs, weten wat de economische effecten zijn van de Green Deal. Inclusief de biodiversiteits- en boer-tot-bordstrategie. Daarvoor is een uitgebreide doorberekening nodig.

'Er staat in dit rapport dat de Green Deal kan leiden tot een betrekkelijke druk op het inkomen. Maar dat is nog geen impact assessment', aldus Ruissen.

Het ministerie van Landbouw in de Verenigde Staten heeft wel zo'n onderzoek uitgevoerd. Dat is vorige maand gepubliceerd. De Amerikanen concluderen dat de landbouwproductie in de EU door de boer-tot-bord- en biodiversiteitsstrategie zou dalen met minimaal 7 procent.

De Amerikaanse onderzoekers verwachten dat deze productiedaling leidt tot een wereldwijde voedselprijsstijging. In het gunstigste geval stijgen de prijzen in Europa met gemiddeld 17 procent. Wereldwijd bedraagt de stijging gemiddeld 9 procent. De Europese export zakt met 20 procent. In minder gunstige scenario's, als landen buiten Europa dezelfde strategie overnemen, zijn de effecten groter.

Mondiale gevolgen

Ruissen vindt daarom dat de strategieën moeten worden beoordeeld op de gevolgen voor het milieu, de voedselproductie en de economie Ook moet naar de mondiale gevolgen worden gekeken. 'We kunnen als Europa deze strategie wel uitvoeren, maar we hebben ook een verantwoordelijkheid in de voedselproductie wereldwijd.'

De Europarlementariër wijst in dit verband ook naar de eerste Europese verdragen, waarin het streven naar voldoende voedsel tegen betaalbare prijzen staat vermeld. 'Het is vlak na de Tweede Wereldoorlog opgesteld, maar het is nog steeds relevant. Een stijging van de voedselprijzen is op sommige plekken in de wereld zeer onwenselijk. Het gaat over de beschikbaarheid van voedsel. De honger is de wereld nog niet uit.'

Wojciechowski heeft deze week een assessment toegezegd.