Enorme variatie in methaanuitstoot melkvee

Op in totaal 24 veehouderijbedrijven en proefbedrijven van WUR is onderzoek gedaan in meer dan tien projecten. Deze richtten zich op het meten van feitelijke emissies en het reduceren daarvan in vier sporen op het niveau van voer, dier, stal en mestopslag. Dit alles is gefinancierd door het ministerie van LNV.

De metingen laten grote verschillen zien in de emissies tussen bedrijven en dieren. 'De ene boer is de andere niet. En ook dieren verschillen onderling. Zelfs de kwaliteit van het gras dat je voert heeft invloed op methaan- en ammoniakvorming', zegt projectcoördinator Karin Groenestein van Wageningen Livestock Research. Zo vormt stengelig gras meer methaan dan bladrijk gras. Het kost pensbacteriën meer tijd om stengelig gras af te breken, waardoor meer methaan vrijkomt.

Uit een onderzoek op Dairy Campus kwam naar voren dat een rantsoen met gras en mais minder methaanuitstoot door de koe geeft dan bij een rantsoen met enkel gras. Uit het onderzoek 'Veehouderij & Klimaat' komt verder naar voren dat ook gras- en graslandmanagement effect hebben op de emissie. Daarnaast zijn voeradditieven in ontwikkeling waarmee koeien minder methaan uitstoten.

Effect kalveropfok

De ene koe heeft genetisch meer aanleg om methaan uit te stoten dan de andere. De onderzoekers verwachten dat het fokken op een lagere methaanuitstoot bij koeien mogelijk is vanaf 2025. Een boer moet dan stiersperma kunnen selecteren dat kalfjes geeft die minder methaan uitstoten. Daarnaast speelt de vraag hoe de verzorging van opgroeiende kalfjes een rol speelt in het levenslange emissieniveau van het dier, door invloed op de bacteriepopulatie in de pens.

Op het gebied van stal- en mestsystemen blijkt het ook mogelijk om emissies te reduceren. Centraal daarbij staan technische en managementmaatregelen die voorkomen dat methaan en ammoniak ontstaan in de stalmest of mestopslag. Zo kan het helpen om mest versneld af te voeren naar de opslag om emissies te beperken. Ook zijn er mogelijkheden om methaan om te vormen naar methaanoxide of juist op te vangen en te benutten als biogas via vergisting. Dit laatste lukt ook het best met verse mest.

Integrale aanpak

'Methaan en stikstof kunnen een wisselwerking op elkaar hebben. Maatregelen om stikstof te reduceren, kunnen tot meer methaan leiden en vice versa. Het is daarom belangrijk dat we ze integraal aanpakken. Dat is dan ook de werktitel van ons onderzoek in 2021/2022. De belangstelling onder boeren om deel te nemen is groot. Zeker 140 melkveehouders hebben zich al aangemeld om te fungeren als demonstratiebedrijf of in netwerken in het programma', laat Groenestein weten.

In het vervolgonderzoek dat WUR nu opstart, willen onderzoekers de verschillen verklaren en praktisch werkbare maatregelen ontwikkelen voor de diverse typen veehouderijen. Doel is dat veehouders hun bedrijf rendabel kunnen aanpassen aan de opgaven voor klimaat en stikstof.