Aardappelsector staat voor grote uitdagingen

Dit zijn de conclusies van directeur Ramona Wieduwilt van BVS, de Duitse koepelorganisatie voor aardappelverwerkers. Zij gaf deze week een presentatie om de Europese Commissie bij te praten over de huidige situatie op de aardappelmarkt en schetste daarbij een weinig optimistisch beeld.

Volgens Wieduwilt heeft de uitbraak van het coronavirus de aardappelmarkt in een volledig ander perspectief geplaatst. Dit heeft vooral betrekking op de aardappelen voor de verwerkende industrie. Tot en met 2020 was er in de Europese Unie sprake van een voortvarende uitbreiding van het aardappelareaal om voldoende grondstof te produceren voor de aardappelverwerkers.

Uit cijfers van Eurostat en BVS blijkt dat het aardappelareaal in de 27 EU-landen – dit is zonder het Verenigd Koninkrijk – in de periode van 2014 tot en met 2020 toenam van 1,52 miljoen hectare tot 1,66 miljoen hectare. De totale aardappelproductie voor dit jaar in de EU wordt geraamd op 54 tot 55 miljoen ton. Dat 6,4 procent meer dan vorig jaar.

Nauwelijks anticiperen op corona

In areaal is Polen het grootste Europese aardappelland, maar Duitsland produceert de meeste aardappelen in tonnen. Wieduwilt verklaart in haar presentatie dat het voor de aardappelsector in het voorjaar van 2020 na de uitbraak van corona nog nauwelijks mogelijk was om daarop te anticiperen. Het gevolg met een enorm overaanbod van aardappelen voor verwerking, daardoor ophoping van voorraden en een scherpe prijsval op de aardappelmarkt, is bekend.

Cijfers van de verwerkingsvolumes in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Polen laten een groei zien van 12,8 miljoen ton in 2008 tot 17,5 miljoen ton in 2018. Van oogst 2019 komt het volume verwerkte aardappelen op 17 miljoen ton. Deze daling is al toe te schrijven aan de lagere verkopen vanwege corona. In deze cijfers van het Duitse marktbureau AMI zijn de zetmeelaardappelen niet meegenomen.

De impact van de pandemie blijkt ook uit de exportcijfers voor frites geproduceerd door verwerkers in België, Duitsland en Nederland. Op de piek in het seizoen 2018-2019 werd bijna 4 miljoen ton aan frites vanuit deze landen naar het buitenland verkocht. Voor 2020-2021 verwacht AMI dat vanwege de wegval van vraag het exportvolume voor frites met zo'n 550.000 ton zal afnemen.

Toename zetmeelteelt in EU

Wat de coronacrisis doet met de ontwikkeling van de zetmeelindustrie, is volgens Wieduwilt voor een groot deel nog onduidelijk. Het is voor de verwerkers afwachten in hoeverre de economische gevolgen van de crisis invloed hebben op de afzet van het zetmeel. De directeur van BVS wijst er wel op dat het areaal zetmeelaardappelen in de EU vanaf 2015 met 13 procent is toegenomen tot ruim 230.000 hectare. In 2019 werd in de EU bijna 1,6 miljoen ton aardappelzetmeel geproduceerd.

Behalve met de onzekere marktsituatie worden aardappeltelers in de EU voor de middellange termijn ook geconfronteerd met uitdagingen in de teelt ten aanzien van de plantgezondheid, verlaging van de milieubelasting en ook de bewaring zonder chloorprofam als kiemremmer. Wieduwilt stelt dat het steeds lastiger wordt om te voldoen aan de hoge eisen van consumenten en dus van de afnemers.

Om een betrouwbare leverancier te kunnen blijven van een hoogwaardig voedingsproduct, moeten de aardappeltelers volgens de directeur van BVS kunnen beschikken over weerbare rassen en de juiste oplossingsmogelijkheden en regelgeving die daarop aansluiten. Hogere teelteisen brengen ook hogere kosten met zich mee. Het vraagt volgens Wieduwilt om begrip van de hele samenleving dat hier een meerprijs tegenover hoort te staan.

Aanbeveling voor teeltjaar 2021

In navolging op de telersorganisatie North-Western European Potato Growers (NEPG) komt ook koepelorganisatie BVS met de aanbeveling dat vanwege de onzekere toekomst voor het teeltjaar 2021 een significante daling van het aardappelareaal voor de hand ligt. Dit betreft vooral het teeltareaal voor aardappelen die bestemd zijn voor de verwerkende industrie.