De grond onder onze voeten

Column Akkerbouw Hilko Bos 02 nov 2020 om 12:00uur

Het werken aan een gezonde bodem is een onderneming geworden waaraan bijna heel het land deelneemt. Eigenlijk is bodemverbetering het nieuwe voetbal, maar hier is het niet De Boer zonder hoofdletters die coacht.

Trouw interviewde zelfs Barbara Baarsma, hoogleraar economie en directievoorzitter van de Rabobank in Amsterdam. Deze kersverse bodemgezant van het driejarige programma 'Onder het maaiveld' adviseert: 'Schep in de grond en let op wat je ziet.'

Ze meldt dat het slecht is gesteld met de bodems, doordat de landbouw deze te veel onder druk zet. Daardoor zitten er minder nutriënten in ons voedsel en kringlooplandbouw is de oplossing. Twee alinea's verder is ze verbaasd over hoeveel 'nieuwsgierige' wormen, pissebedden en spinnen er in een schep grond in het Amsterdamse Amstelpark zitten.

Waar is de tijd gebleven dat schoenmakers zich bij hun leest hielden… De kloof lijkt enorm tussen beleidsmakers, bestuurders, overheden, non-profitorganisaties en, vergeef me het woord, influencers die over elkaar heen buitelen aan de ene kant en de boerenpraktijk aan de andere kant.

De kloof tussen beleidsmakers en de boerenpraktijk lijkt enorm

Hilko Bos, akkerbouwer in Oldehove

Is het echt zo slecht gesteld met de Nederlandse bodem? Het rapport 'Duurzaam bodemgebruik in de landbouw' uit 2006 van de ministeries van VROM en LNV en SenterNovem en Bodem+ concludeert dat 'agrariërs de bodem redelijk duurzaam gebruiken'. Toen was de overheid dus nog aardig tevreden.

Hebben wij het in vijftien jaar verprutst? Het rapport 'Organische stof in de Nederlandse bodem' van het Louis Bolk Instituut uit 2019 bevestigt het beeld dat het organischestofgehalte in Nederland gemiddeld genomen niet daalt. En uit de mineralenbalans van het CBS blijkt bijvoorbeeld dat het stikstofverlies naar lucht en bodem in de landbouw daalde van 624.000 ton in 1990 naar 330.000 ton in 2018.

Zomaar drie bronnen met een andere kijk op deze kwestie dan de huidige. Wat niet wegneemt dat het streven naar een gezondere bodem onverminderd door moet gaan. Maar ook komend jaar moeten we de aandacht flink verdelen, want hoe kunnen we selecteren en loofklappen met drempels tussen de aardappelruggen? Hoe pakken we onkruid in uien aan zonder chloor? En schimmels zonder mancozeb?

Aandacht voor een gezonde grond mag daarbij niet ondersneeuwen, in het belang van onze omgeving, onze teelt en zelfs van onze financiering bij de bank.