Houd het einddoel voor ogen

Na het opblazen van het overleg met landbouwminister Carola Schouten en premier Mark Rutte leek FDF zich definitief buitenspel te hebben gezet. Ik vond het prima. Jammer voor het Landbouw Collectief, maar nu kunnen we tenminste weer verder. En met goed fatsoen.

Maar FDF bood toch excuses aan voor de gebruikte woorden. En ze gaf aan dat deze actie onderdeel was van de vertragende tactiek om politieke besluitvorming voor de publicatie van de doorrekeningen van het Mesdagfonds op 20 februari te voorkomen. Ik moet toegeven: deze aanpak lijkt te werken. Maar wat mij betreft uitsluitend in combinatie met het Landbouw Collectief.

FDF werkt goed als breekijzer. Het brutale, het onverzettelijke. Dat maakt indruk en helpt om een positie aan de onderhandelingstafel te bemachtigen. Eenmaal aan die tafel moet het collectief zich laten gelden: als een collectief. Dat maakt in de onderhandelingen veel meer indruk dan alleen een grote mond en harde taal. Het lijkt dat de wind bij FDF wat dat betreft uit iets andere hoek waait, met Jeroen van Maanen vaak in beeld.

Dus ik heb mijn beeld wat bijgesteld: wanneer de tot op het bot gemotiveerde FDF respect heeft voor haar gesprekspartners en opponenten, dan is zij een goede aanvulling op de gevestigde orde. Want eerlijk is eerlijk: het is de vraag of die deze massa's op de been had gekregen en zichzelf in een niet te negeren positie had gebracht.

Omgekeerd moeten FDF en aanhang ook een partij als LTO koesteren. Benut het netwerk en ervaring binnen deze club. Een collectief is alleen sterk als het een collectief is. Wees niet bang om toe te geven dat een ander op bepaalde punten sterker is.

Respecteer en accepteer elkaar. Dan maar een keer schikken binnen het collectief. Pas dan ben je een partij waarmee deals worden gesloten. Zoals de kinderen het tegenwoordig al leren op de kleuterschool: houd het einddoel voor ogen.