Emoties laaien torenhoog op door Vegagehakt

‘In de verdediging past niet bij mij, ik ben meer van de aanval’, motiveerde varkenshouder Erik Stegink van Piggy’s Palace de lancering van Vegagehakt, zaterdag 1 augustus. Dat is gemaakt van varkens die, zoals de EU voorschrijft, uitsluitend voer van plantaardige herkomst kregen.

Volgens de Dikke van Dale betekent vegetarisch ‘zonder vlees’. Dat rechtvaardigt het gebruik van het woord. Stegink noemt dat een kwestie van marketing. Producenten van vleesvervangers, zegt hij, doen in principe precies hetzelfde, maar dan omgekeerd. Daar is de gebruikte grondstof plantaardig, maar is de beleving van het product die van het in de naam vermelde stukje vlees.

Het bericht over Vegagehakt op nieuweoogst.nl van 30 juli maakte veel los. Op de site van Nieuwe Oogst, maar ook op andere fora van social media. De reacties bij Nieuwe Oogst waren overwegend negatief. Hard en direct. En gezien de strekking vooral geplaatst door vegetariërs en veganisten.

De naamgeving van vleesvervangers is al jaren een strijdpunt. Binnen Nederland, maar ook binnen de EU. Zo besliste het Europese Hof in 2017 dat woorden als melk, boter, (slag)room en kaas niet gebruikt mogen worden voor producten die geen dierlijke herkomst hebben. Voor vleesvervangers woedt de discussie nog voort.

In april 2019 nam de landbouwcommissie van het Europees Parlement weliswaar een wetsvoorstel aan dat vleesnamen voor vegetarische producten verbiedt, maar de Europese Commissie gaf daar nog geen hamerslag op. Ondertussen besliste minister Bruins van Medische Zorg eind 2019 dat het gebruik van vleesnamen voor vegetarische producten mag als uit de benaming duidelijk blijkt dat het om een vegetarische variant gaat.

Een uitzondering is er voor het woord gehakt. Dat is wettelijk beschermd en staat gedefinieerd als: vlees dat in kleine stukken is gehakt of door een gehaktmolen is gehaald. Het vlees dat Steging verkoopt, voldoet daaraan. Maar of de toevoeging ‘vega’ de consument niet te veel op het verkeerde been zet, valt in het licht van het Handboek voor etikettering dat de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) hanteert, nog te bezien.

Dat is niet zo erg. De actie van Stegink is vooral ludiek bedoeld. Om te laten zien dat producenten van vlees zich met evenveel recht het woord vegetarisch kunnen toe-eigenen, als omgekeerd. Het is maar vanuit welk perspectief je ernaar kijkt. Wat wel erg is, is dat ook nu weer uit de reacties blijkt hoe de communicatie tussen voor- en tegenstanders van vlees is verhard. Van polderen, dat in onze genen zit, is in dit dossier geen sprake.