Het wordt er niet makkelijker op in Nieuw-Zeeland

Column Melkvee Helwi Tacoma 11 aug 2020 om 11:26uur

Helwi Tacoma woont met vrouw Akky en twee van hun drie kinderen in het Nieuw-Zeelandse Dunsandel. Tacoma heeft samen met anderen 165 hectare gras, zeshonderd koeien en een totale productie van 3.375.000 kilo melk. Ook is hij consultant.

Het+wordt+er+niet+makkelijker+op+in+Nieuw%2DZeeland

Gras en koeien zijn één ding, financiering is de andere helft van ondernemen in de melkveehouderij. De houding van de Nieuw-Zeelandse banken ten opzichte van veehouders is in het laatste jaar snel veranderd.

Recente cijfers wijzen uit dat de collectieve bankschuld van de melkveesector ongeveer 40,8 miljard Nieuw-Zeelandse dollar (NZD) is, omgerekend bijna 23 miljard euro. De nationale productie is zo'n 1,88 miljard kilo vet en eiwit (25 miljard liter), dus een gemiddelde schuld van 21,70 NZD per kilo vet en eiwit, 1,63 NZD per liter. Dat is te doen als de rente zoals nu laag is, maar een snel rekensommetje laat zien hoe krap de marges eigenlijk zijn.

In Nieuw-Zeeland wordt de opbrengst per koe niet in liters per jaar uitgedrukt, maar in kilo's milksolids (MS), het aantal kilo's vet en eiwit. De gemiddelde kostprijs van 1 kilo MS is zo'n 4,50 NZD (0,32 NZD per liter). Bij een voor ons normale rente van 8 procent is dat 1,74 NZD per kilo MS (0,12 NZD per liter) aan rente. Omzet en aanwas zijn meestal 0,35 NZD per kilo MS (0,03 NZD per liter). Dus de break-evenmelkprijs, zonder nieuwe investering in het bedrijf, is 5,89 NZD per kilo MS (0,41 NZD per liter). Met een gemiddelde melkprijs van 6,50 NZD per kilo MS (0,46 NZD per liter) blijft er dan niet echt veel over.

De landprijs is in de laatste drie jaar met 20 procent gedaald

Helwi Tacoma, melkveehouder in Dunsandel

Het tweede probleem is de landprijs. Die is in de laatste drie jaar van ongeveer 56.000 NZD per hectare gezakt naar 46.000 NZD per hectare. Een daling van 20 procent. De meeste banken eisen een percentage eigen vermogen van niet minder dan 40, zeker als de cashflow niet sterk is. Een hele serie boerderijen is in korte tijd onder die norm gezakt. Zonder een sterke cashflow die aflossing kan bekostigen, komt de zaak knel te zitten.

Niet lang geleden was de norm dat er alleen rente werd betaald. Inflatie van de landprijs zorgde automatisch voor 'aflossing'. Nu devalueert land en gaat het andersom.

De meeste banken pakken nu hun zwakkere klanten aan met de eis dat er zowel rente als volledige aflossing wordt betaald, over een termijn van twintig jaar. Een bedrijf met duizend koeien met een jaarlijkse productie van 430.000 kilo MS (6 miljoen liter melk) en een gemiddelde schuld van 21,7 NZD per kilo MS, dus 9,33 miljoen NZD, moet bij een rente van 3,5 procent jaarlijks 656.000 NZD afdragen aan de bank. Als de rente weer teruggaat naar 8 procent, wordt dat over de 950.000 NZD per jaar.

Het wordt er hier niet gemakkelijker op.