Fonterra staat zwaar onder druk

Westland Milk Products, in 1937 ontstaan door een fusie van verschillende kleinere fabrieken, is definitief verkocht aan Yili, de grootste Chinese melkfabriek. De laatste zes jaar was de Westland-melkprijs tussen de 0,50 Nieuw-Zeelandse dollar en 1 dollar per kilo vet-en-eiwitgrammen lager dan Fonterra (een Nieuw-Zeelandse dollar is ongeveer 0,57 euro).

Westlands schuld groeide van 63 miljoen dollar in 2011 tot 254 miljoen dollar in 2018. De zuivelcoöperatie investeerde fors in nieuwe apparatuur zonder extra inkomsten daartegenover. Met een te hoge schuld en achterblijvende inkomsten was het niet mogelijk om Westland uit het slop te trekken door melkgeld achter te houden. De verkoop van de coöperatie was onvermijdelijk.

Leden kregen hun aandelen tegen 3,41 dollar per kilo milksolids (gecombineerd vet en eiwit) uitbetaald. De nominale waarde was 1,50 dollar per aandeel. Een gemiddelde injectie van 500.000 dollar per Westland-leverend bedrijf, maar geen medezeggenschap meer voor de leveranciers.

Fonterra staat ook zwaar onder druk. Ook hier een verhaal van heftig investeren, vooral in het buitenland. Het concern had een strategie van wereldwijde groei vanaf het begin (2001) en dat is ze duur komen te staan. Alle investeringen in Chili, Venezuela, Brazilië, Noord-Amerika, China en Australië zijn verliesgevend. De samenwerking met FrieslandCampina is opgezegd, belangen in Venezuela, Brazilië, Australië en China worden verkocht, boekwaarden van de buitenlandse investeringen moeten worden afgeschreven.

Deze verliezen werden in seizoen 2018/2019 gerealiseerd, zodat er een verlies van 675 miljoen dollar zal worden geboekt. Vorig seizoen was dat al 196 miljoen dollar verlies. De Fonterra-aandelen zijn al gezakt tot 3,57 dollar (was 8 dollar op het hoogtepunt) en er wordt komend seizoen geen dividend uitbetaald. Het vertrouwen in Fonterra onder boeren is laag. De raad van bestuur geeft nu aan dat de strategie anders wordt: afstoting van overzeese belangen en (bijna) alle aandacht gaat naar binnenlandse productie.

Hoe belangrijk Fonterra (82 procent van de zuivel in Nieuw-Zeeland) is, blijkt uit het volgende: vorig seizoen was het bruto nationaal product 316 miljard dollar en de inkomsten uit zuivel zo'n 17 miljard dollar. Nieuw-Zeeland kan zich een slecht functionerende Fonterra niet veroorloven.