Honderd ongevallen per jaar op veebedrijven

'Ineens stond ik oog in oog met onze pinkenstier. Ik kon geen kant op. Voor ik het wist, werd ik door de lucht geslingerd en duwde de stier met zijn kop op mijn lichaam.' Melkveehouder Henk Peters uit het Brabantse Eersel is een van de vele boeren die gewond raakten op hun eigen bedrijf.

De stier was vier jaar oud. Een braaf beest, meende de veehouder. Totdat het dier zijn eigen plan trok. 'Toen ik daar lag, begon de stier steeds harder op mijn ribbenkast en schouder te drukken. Vanaf toen weet ik niet veel meer.'

Bloed uit ogen en oren

Gelukkig hoorde zijn zwager, die in de melkstal was, Peters noodkreet. Hij vond hem zwaargewond naast het stierenhok en belde meteen 112. De veehouder was er slecht aan toe. 'Er kwam bloed uit mijn ogen, oren, neus en mond.'

In het ziekenhuis bleek Peters een gebroken schouder te hebben, zijn rechterribben waren volledig afgebroken en aan de linkerkant waren nog eens vier ribben gebroken. Daarnaast had hij een klaplong en een hartkneuzing. Drie dagen lang lag de melkveehouder op de intensive care aan de beademing. 'Het had een enorme impact, vooral op mijn vrouw en kinderen.'

Dodelijke ongelukken

De afgelopen zeven jaar verongelukten 23 mensen op melkvee- en graasdierbedrijven. Volgens adviesdienst Stigas zijn daarnaast nog veel ernstige ongelukken zonder dodelijke afloop te betreuren. 'Maar op die situaties hebben we nog onvoldoende zicht', zegt Tanja de Jong, gezondheidsonderzoeker bij Stigas.

Uit onderzoek blijkt wel dat ieder dodelijk ongeval in de praktijk dertig ongevallen met ernstig letsel weerspiegelt. Dat betekent dat er de afgelopen zeven jaar bijna zevenhonderd ernstige ongelukken plaatsvonden op melkveebedrijven. En dan zijn er nog de vele ongelukken met minder heftig letsel.

Campagne Boerveilig

'Het is goed om boeren bewuster te maken van veilig werken', zegt bestuurslid Wilco Brouwer de Koning van LTO-vakgroep Melkveehouderij. Daarom lanceerden LTO, ZuivelNL, NZO, Stigas, NMV en NAJK de campagne Boerveilig.

'Veehouders zijn in hun hoofd met zoveel zaken bezig. Vaak bungelt arbeidsveiligheid ergens onder aan de prioriteitenlijst. Maar als er een ongeval gebeurt, heeft dat helaas wel een groot effect', zegt Brouwer de Koning.

Over de kop

Dat weet ook melkveehouder Rakesh de Vries uit het Friese Tersoal. Twee jaar geleden sloeg hij over de kop met zijn quad. Door zijn letsel kon hij niet traplopen en sliep hij drie maanden in de woonkamer. Gelukkig liep het goed af. 'De kinderen waren erg geschrokken, maar wat als ze hun vader hadden moeten missen? Het ongeluk maakt me op vele fronten alerter dan ooit.'

De meeste dodelijke ongevallen in de melkveehouderij gebeuren door machines. Mensen raken bekneld door een onbeschermde aftakas of iemand verdrinkt, doordat de trekker in de sloot terechtkomt. Op Stigas.nl zijn voorbeelden te vinden: man overlijdt door ongeluk met hakselaar, man overlijdt onder verreiker en kind sterft door ongeval met heftruck.

Trekker uitzetten

Brouwer de Koning betreurt dit. 'Het klinkt misschien simpel, maar zet altijd de trekker uit als je aan een machine sleutelt. Haal de sleutel er echt uit. En laat nooit een kind alleen in de trekker als jij met de machine bezig bent. Je moet er niet aan denken dat je kind opeens aan de hefinrichting of aftakas zit.'

Brouwer de Koning is zelf melkveehouder en heeft jonge kinderen. Hij investeerde in een beeldscherm voor in de trekker en een camera die hij achter op machines kan bevestigen, zoals de voermengwagen, de opraapwagen en de mesttank. 'Het kostte me 150 euro. Ik sluit 'm altijd aan. Ik wil ongevallen voor zijn.'

Ongelukken met dieren

Ook ongelukken met dieren komen vaak voor. Niet alleen stieren kunnen agressief zijn, dat geldt ook voor koeien. De afgelopen zeven jaar stierven drie mensen door een stier en twee mensen door een koe, onder wie een zevenjarig jongetje.

Dan zijn er nog dodelijke ongevallen met mestgassen, mestkelders en verstikking in mestsilo's. Verder worden er weleens mensen bedolven onder hooibalen of ze sterven onder (kunstmest)silo's.

Jarenlang revalideren

Peters heeft het ongeluk met de stier overleefd. Maar sindsdien heeft hij nooit meer voor de volle 100 procent kunnen werken. Hij moest jarenlang revalideren. 'Gelukkig ben ik weer aan de betere hand en door goede medicatie heb ik minder last van zenuwpijn.'

De betreffende pinkenstier werd de dag na het ongeluk meteen opgehaald. Nooit komt er meer een stier op de boerderij. De melkveehouder insemineert zijn pinken nu met een rietje. Hij is voorzichtiger en oplettender geworden. Niet alleen tussen de dieren, maar ook met machines of autorijden. 'Ik ben me ervan bewust dat je simpelweg niet altijd geluk kunt hebben.'

Waarschuwen

Peters wil andere boeren waarschuwen voor de gevaren op het eigen bedrijf. 'Je bent vaak druk en als iets niet zo veilig is, denk je al snel: dat lossen we wel een keertje op. Maar stel het niet uit. Je kunt het niet riskeren dat het fout gaat.'