Gratis geld bestaat niet

Column Politiek Klaas Johan Osinga 20 mei 2020 om 13:15uur

De strijd tussen gezondheid, economie, tijd en politiek komt in een nieuwe fase. We hadden een zeldzaam moment van eenheid: bijna iedereen werkte samen om het coronavirus onder controle te brengen. Nu keren partijen terug naar hun stellingen.

Zo werkt de Europese Commissie in Brussel aan een aangepast EU-begrotingsvoorstel voor de jaren 2021-2027 met daarin ruimte voor een biljoenen euro's omvattend herstelfonds. Daarmee wordt het EU-budget de komende jaren verdubbeld. Den Haag werkt aan het noodpakket 2.0.

In beide steden gaat de discussie over maatwerk: wat is kritische infrastructuur en wordt dus ondersteund, koste wat het kost? Zorg, vakkenvullers, veiligheid. Voedsel natuurlijk ook. Boeren en tuinders zijn essentiële beroepen. Vergeet dus kapitalisme maar even. Belastingbetalers nemen risico's om de economie te redden. De overheid regelt het vangnet.

Denk niet dat al het oude straks weer terugkomt. De overheid wil een deal. Gratis geld bestaat namelijk niet. Zo is er een sterke stem voor een groenere economie die banen creëert. En ze hebben het over strategische autonomie als variant van kringloopeconomie.

Volgens de Europese Commissie is dit het juiste moment om de lange termijn en de Europese veerkracht met elkaar te verbinden

Klaas Johan Osinga, beleidsspecialist team Internationaal LTO Nederland

Maar als bedrijven het gevecht van hun leven voeren om te overleven, kun je dan nu nieuwe eisen gaan stellen? Dat is het probleem: niemand weet wat er de komende twaalf maanden gaat gebeuren. Dit hangt af van het gedrag van het coronavirus.

De moeilijke fase komt nog. Nederland koerst op een begrotingstekort van 12 procent en moet straks aan de handrem trekken. Zo moet je ook kijken naar de langverwachte voedselstrategie van de Europese Commissie, die op 20 mei wordt verwacht. De Europese biodiversiteitsstrategie voor 2030 wordt dan waarschijnlijk ook voorgesteld.

Volgens de Europese Commissie is dit het juiste moment om de lange termijn en de Europese veerkracht met elkaar te verbinden. Versnellen dus in plaats van vertragen.

Er moet wezenlijks iets veranderen. Daar wil de Europese Commissie dat Europese herstelfonds voor inzetten. Maar vergis je niet: de handschoenen in Brussel zijn uit. Het is menens: wie krijgt er geld? Degenen die het het hardst nodig hebben? Of zij die het hardst roepen?

Het is vaak zo dat niet de beste, maar de luidste stem wint. De land- en tuinbouw heeft sterke argumenten, maar dat is niet voldoende voor succes. Eenheid en samenwerking zijn daarom belangrijker dan ooit.