Schouten: 'Geen slot op melkveehouderij'

De bewindsvrouw toonde zich in de afgelopen jaren betrokken bij de toekomst van jonge boeren. Ook die houden volgens haar met dit maatregelenpakket voldoende ontwikkelingsperspectief.

‘Voor elke sector, dus ook voor de veehouderij geldt, dat zij zich kunnen ontwikkelen. Maar dat betekent wel dat je moet laten zien wat voor impact het heeft op de natuur, want die mag er niet verder door verslechteren.’

Het maatregelenpakket bevat volgens Schouten handvatten en budget om het perspectief voor boeren te verbeteren. ‘Bijvoorbeeld voor een omschakelfonds voor bedrijven die nu klem zitten, maar de mogelijkheid krijgen om hun bedrijf op een andere manier in te richten. En voor het aanpassen van stallen zodat ze weer verder kunnen. Daarvoor zitten maatregelen allerlei maatregelen in het pakket en wordt ook geld uitgetrokken.’

Gedeelde zorg

Het extern salderen van stikstofruimte staat nog niet open. De minister wacht met openzetten tot dat de afspraken daarover met de provincies zijn vastgelegd. Extern Salderen staat nu nog niet open omdat wij ook een gedeelde zorg hebben over het ongecontroleerd opkopen van veehouderijbedrijven. In de Kamerbrief heb ik aangegeven hoe we denken dat we die waarborgen goed vorm kunnen geven, maar dat moet nog afgesproken worden met de provincies en tot die tijd zetten we het extern salderen nog niet open.’

Het is wel de bedoeling dat er straks uitruil kan plaatsvinden van stikstofruimte tussen sectoren. De minister wil geen schot tussen de stikstofoxide (NOx, uit vooral verkeer en industrie) en ammoniak (NH3, veehouderij) . ‘Want dat zou betekenen dat je dan niet van de ene sector naar de andere sector kan overhevelen. En dat hebben we ook al gedaan met het pakket van eind vorig jaar. Toen hebben we maatregelen genomen voor de woningbouw en daar is het ook niet beperkt tot NOx is voor woningbouw en infrastructuur en NH3 blijft in de landbouwsector. Dat is dus wel uitwisselbaar.’

Eenduidige afspraken

Schouten streeft er met de provincies naar om eenduidige en gelijke afspraken te maken voor het extern salderen. Ook dat is de reden dat er geen schot tussen sectoren komt. De ambities van provincies op het gebied van wonen, industrie en veehouderij zijn verschillend.

Hintend op de recente ophef over de stikstofaankoop door de provincie Noord-Brabant, zegt Schouten dat ze de laatste tijd ‘redelijk in heeft moeten investeren’ in het vaststellen van uniforme regels. De kogel is hier ook nog niet door de kerk. ‘Ik ben nu nog steeds in gesprek om te zorgen dat we uniforme regels hebben die de provincies vastleggen in de eigen beleidsregels.’

Veel animo voor

Schouten twijfelt er niet aan dat er genoeg boeren worden gevonden die hun bedrijf willen verkopen en stoppen. De ervaring met de stoppersregeling voor varkenshouders heeft haar geleerd dat er veel animo voor is. ‘We weten dat er al heel veel boeren per jaar stoppen. Boeren zonder opvolging kunnen nu een goede regeling krijgen.’

De nieuwe opkoopregeling zal ook weer een vrijwillige regeling zijn. En ook niet iedere boer zal in aanmerking komen, benadrukt de minister. Het Rijk gaat wel degelijk kijken of er voldoende stikstof- en natuurwinst is te behalen bij het opdoeken van een veehouderij.

‘We kijken ook naar wat voor effect dat bedrijf heeft op een Natura 2000-gebied. Op moment dat er veel animo is dan zullen we eerst die bedrijven uitkopen die daarop het meeste effect hebben. Er zijn ook bedrijven uitstoten op meerder natuurgebieden. Dat weegt mee om als eerste in aanmerking te komen Want we willen maximaal effect van de euro’s die we daarvoor inzetten. ‘

Wereld op z'n kop

Schouten zegt dat het kabinet heeft getwijfeld of het tijdens de coronacrisis wel met het stikstofpakket naar buiten moest komen. ‘Corona zet voor veel mensen de wereld op z'n kop. De economie zit in zwaar weer. Maar we moeten voorkomen dat stikstof geen belemmerende factor wordt bij het weer aantrekken van de economie.’

Het gesprek met Brussel over aanpassing van de vogel- en habitatrichtlijnen voor Natura 2000-gebieden zal door het pakket stikstofmaatregelen weer een impuls krijgen. Dit is echter wel een taai proces, schetst de bewindsvrouw.

‘Als kabinet willen we kijken naar de haalbaarheid van de doelen in die natuurgebieden. Dat is het gesprek dat ik met Brussel voer, waarbij zij vinden dat wij de nu eerst de staat van die natuur moeten verbeteren. We zullen eerst moeten laten zien dat er met dit pakket daartoe zal leiden.’

Streefwaarde aanpassen

Het kabinet wil de stikstofmaatregelen in een wet vastleggen. Dit betekent niet dat de stikstofreductie een star doel wordt. Schouten wil de streefwaarde zelf vastleggen in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB). Dit biedt in de toekomst de mogelijkheid om deze aan te passen.

‘We zullen elke twee jaar gaan kijken hoe het pad verloopt waarop we lopen. Pas over zes jaar kunnen we kijken wat de staat van de natuur is en wat er na 2030 nog nodig is. Afhankelijk daarvan bepalen we het streven voor na 2030. Het voordeel van lagere regelgeving als een AMvB is dat je deze kan aanpassen.’