EU-leiders zien 'nieuwe dageraad voor Europa'

Om middernacht is de brexit een feit. Voor het trio is vrijdag onvermijdelijk een dag van 'reflectie en gemengde emoties, zoals voor zoveel mensen'. De EU-leiders betreuren het Britse besluit om te vertrekken nog steeds, maar zijn vastbesloten om het nieuwe partnerschap ambitieus vorm te geven.

Hoe hecht dat zal worden, is afhankelijk van besluiten die nog moeten worden genomen, schrijven ze. Hoe minder gelijk het speelveld wordt op het gebied van milieu, arbeid, belasting en staatssteun, hoe minder toegang de Britten zullen hebben tot interne markt, aldus de drie.

Alleen door hun krachten te bundelen, kunnen de EU-landen uitdagingen als klimaat, digitalisering en internationale concurrentie het hoofd bieden, vervolgen ze. 'Dat kunnen we, omdat we de grootste interne markt van de wereld hebben.' Die geeft volgens hen macht die Europa zal inzetten in de relatie met de Verenigde Staten, Afrika, China en India.

Gedeeld doel

De leiders spreken van een 'hernieuwd gevoel van een gedeeld doel en een gezamenlijke visie', met als hoofdpunten een klimaatneutraal Europa in 2050 en leiderschap in digitale technologieën. 'Wij geloven dat alleen de Europese Unie dit kan doen. Het werk gaat verder, zodra de zon morgen opgaat.'

Als de Britten en Europeanen zaterdagmorgen wakker worden, is er aan de onderlinge verhoudingen feitelijk nog niks veranderd. Tot het einde van dit jaar moeten de overzeese buren nog voldoen aan de Europese regelgeving. Wel kunnen ze nu gaan onderhandelen met potentiële handelspartners buiten de EU.

De gesprekken over een nieuw handelsakkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU starten op 3 maart. Brexit-watcher Klaas Johan Osinga van LTO Internationaal stelt in een opinie-artikel dat daaraan grote belangen kleven voor de Nederlandse land- en tuinbouw.

8,7 miljard euro

De nieuwste cijfers over de Nederlandse agro-export laten zien dat Nederland in 2019 voor 8,7 miljard euro naar het Verenigd Koninkrijk exporteerde. Belangrijkste producten: verse en verwerkte groenten en fruit, vleesproducten, bloemen en planten, zuivel, aardappelen, suiker en zaadgoed.

Als het Verenigd Koninkrijk en de EU er niet uitkomen, kan de oude handelsovereenkomst nog met twee jaar verlengd worden. De Britse premier Boris Johnson duldt echter geen uitstel. Hij is erop gebrand om voor eind 2020 een nieuwe deal te sluiten. Osinga noemt dit een 'krap tijdsbestek'. 'Aan de EU-zijde is dit vele malen benadrukt, maar de Britten stralen groot optimisme uit dat het allemaal haalbaar is.'

Ondernemers doen er goed aan zich voor te bereiden op een nieuwe situatie vanaf 1 januari 2021. De inzet van LTO blijft dat de handel met het Verenigd Koninkrijk zo weinig mogelijk hinder gaat ondervinden in de nieuwe situatie, aldus Osinga. 'Dit is ook de boodschap van onze Europese boerenorganisatie Copa-Cogeca en onze collega's van de Britse boerenbond NFU.'

Geen dumping

Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie zet tijdens de onderhandelingen met de Britten in op geen tarieven, geen quota en geen dumping. Kortom: de handel tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk moet ongehinderd door kunnen gaan. 'Dit is conform de inzet van LTO. De grote vraag wordt straks hoe gelijk het gelijke speelveld straks nog moet zijn. Dat wordt ook een politieke afweging.'

Voor boeren en tuinders die produceren voor het Verenigd Koninkrijk zal de (oorsprong) etikettering mogelijk veranderen. Zo is er een EU-label voor biologische producten dat boeren uit het Verenigd Koninkrijk straks niet meer kunnen gebruiken. Nederlandse producenten zullen dan een erkenning moeten hebben van de Britse controle-organisatie om aan dat land te kunnen leveren. 'Tenzij natuurlijk afspraken kunnen worden gemaakt over wederzijdse erkenning.'

Of er een gelijk speelveld overblijft, is maar de vraag. 'Dat is maar net hoe je het definieert. Het Britse landbouwbeleid gaat vanaf 2021 stapsgewijs afscheid nemen van betalingsrechten, zoals in het Gemeenschappelijk landbouwbeleid. Het wordt straks: 'public money for public goods'. In de onderhandelingen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk zullen ook staatssteun, mededinging, milieuregels en visserij aan de orde komen', aldus Osinga.