Fraudegevallen smet op pootgoedsector

'Eén rotte appel kan een verder mooie fruitschaal ontsieren', zei LTO-bestuurder Adrie Bossers als reactie op de fraude met vervalste NAK-certificaten. 'In een aardappelsector die zijn stinkende best doet om regels goed na te leven en kwaliteit te leveren, is het teleurstellend dat er toch fraudeurs zijn die kiezen voor snelle winst en geen rekening houden met het algemeen belang.'

Bossers verwoordde het onbegrip en de verbazing nadat in het voorjaar duidelijk werd dat minstens 250 ton aan illegaal pootgoed in het handelscircuit terecht was gekomen. Slachtoffers van de malversatie waren vooral Belgische telers die dachten gecertificeerd uitgangsmateriaal te kopen van het ras Fontane. Het pootgoed bleek afkomstig van een groot West-Brabants pootgoedbedrijf en de levering verliep via een Zeeuwse handelaar.

Speurwerk

Het gebruik van de vervalste certificaten kwam aan het licht dankzij speurwerk van Breeders Trust, de organisatie die kwekersrechtszaken behartigt voor een groot aantal aardappelhandelshuizen, in samenwerking met keuringsdienst NAK. Als sanctie voor de fraude bepaalde de NAK dat het teeltbedrijf drie jaar geen pootgoed mag telen.

Het illegale pootgoed dat in België al was uitgeplant, werd op last van voedselveiligheidsautoriteit FAVV direct gerooid en vernietigd vanwege het fytosanitaire risico. In Nederland nam de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) genoegen met het onder controle laten uitgroeien van de twee aardappelpercelen waarop het bewuste pootgoed was gebruikt als uitgangsmateriaal.

Tweede geval

Dit is het tweede geval van fraude in korte tijd waarmee de Nederlandse pootgoedsector wordt geconfronteerd. Een Flevolandse pootgoedteler bleek al vanaf 2016 op substantiële schaal consumptieaardappelen te vermengen met zijn pootgoedpartijen voor de handel. Dit kwam eind 2018 aan het licht.

Deze fraudegevallen zijn zonder meer slecht voor het imago van de sector. Nederland is wereldwijd het grootste exporterende land en levert pootaardappelen naar bijna honderd landen. Met name België als grootste afnemer is kritisch en twijfelt of de Nederlandse autoriteiten de problemen wel serieus nemen.

Kritiek op afhandeling

Ook in eigen land klinkt er kritiek op de afhandeling van de fraude. CDA en SGP willen opheldering over de genomen maatregelen en plaatsen vraagtekens bij de rol van de NVWA. De partijen verwijten de NVWA een slappe aanpak en onvoldoende afstemming met keuringsdienst NAK.

Landbouwminister Carola Schouten ontkent een slappe aanpak van de pootgoedfraude. Zij wijst erop dat er een strafrechtelijk onderzoek loopt tegen de verdachte bedrijven. Verder ziet de bewindsvrouw geen aanleiding om de bevoegdheden van de NAK uit te breiden. En ze stelt dat de NVWA bezig is met een heldere instructie om bij fraudezaken beter te kunnen samen werken met de betreffende keuringsdiensten.